Niemożność następcza świadczenia – wygaśnięcie zobowiązania (art. 475 § 1 k.c.)

Wygaśnięcie zobowiązania następuje m.in. wtedy, gdy świadczenie stało się niemożliwe skutkiem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi (art. 475 § 1 k.c.). Niemożliwość świadczenia, o której mowa w art. 475 § 1 k.c., ma miejsce wtedy, gdy niemożliwość świadczenia ma charakter obiektywny i trwały.

Niemożliwość świadczenia ma charakter obiektywny, gdy z przyczyn faktycznych lub prawnych żaden podmiot zobowiązany nie może spełnić tego świadczenia. Innymi słowy, nie chodzi tu o niemożliwość spełnienia świadczenia jedynie przez konkretnego dłużnika. Zastosowanie art. 475 § 1 k.c. może nastąpić wówczas, gdy świadczenie stało się niemożliwe skutkiem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi.

Wyrok SN z dnia 16 listopada 2018 r., I CSK 636/17

Standard: 22068 (pełna treść orzeczenia)

Brak zezwolenia Komisji Nadzoru Finansowego na pomniejszenie funduszy własnych banku spółdzielczego obejmujących wkłady członków powoduje - w rozumieniu art. 475 § 1 k.c. - niemożliwość zwrotu członkom tych wkładów.

Chodzi tu o niemożliwość wykonania zobowiązania z chwilą uprawomocnienia się decyzji (art. 475 k.c.), przy czym z racji charakteru dochodzonego roszczenia należy przyjąć, że roszczenie takie nie wygasa, nie zmienia się w obowiązek odszkodowawczy banku. Staje się roszczeniem, które w okresie obowiązywania decyzji nie może być wykonywane z przyczyn niezależnych od obu stron. Nie może ono zatem w tym czasie korzystać z odpowiedniej ochrony prawnej, a kwestia jego wymagalności nie ma w tym wypadku żadnego znaczenia.

Wyrok SN z dnia 8 marca 2018 r., II CSK 330/17

Standard: 46185 (pełna treść orzeczenia)