Przestępstwa powszechne i indywidualne
Klasyfikacja przestępstw (art. 7 k.k.)
W doktrynie i orzecznictwie powszechnie przyjmuje się, że ze względu na podmiot, czyny zabronione dzieli się na powszechne (ogólnosprawcze) i indywidualne. Redakcja dyspozycji przepisu części szczególnej Kodeksu karnego może wskazywać ogólnie na podmiot przestępstwa przez użycie zaimka „kto" albo też na pewne kategorie osób jako podmioty zdatne do popełnienia danego przestępstwa (T. Bojarski: Polskie prawo karne. Zarys części ogólnej, Warszawa 2002, s. 120). W przypadku przestępstw indywidualnych szczególna właściwość podmiotu przestępstwa jest najczęściej określana rzeczownikiem charakteryzującym sprawcę, zamiast zwykle stosowanego zaimka "kto", oznaczającego, że podmiotem przestępstwa może być każdy człowiek, który osiągnął odpowiedni wiek. Innym sposobem (zamiast posługiwania się rzeczownikiem) określenia przez ustawodawcę przestępstwa indywidualnego jest, w przepisach zaczynających się od zaimka „kto", podanie szczegółowych właściwości podmiotu, przez wskazanie pełnionej funkcji publicznej, bądź obowiązku ciążącego na sprawcy w stosunku do pokrzywdzonego, czy też trybu życia sprawcy lub innej sytuacji, w której znajduje się sprawca przed podjęciem czynu przestępnego (I. Andrejew: Polskie prawo karne w zarysie, Warszawa 1976, s. 166; podobnie W. Wróbel, A.Zoll: Polskie prawo karne. Kraków 2010, s.190; w nieco inny sposób – Ł.Pohl: Prawo karne. Wykład części ogólnej. Warszawa 2012, s.118-119; por. też uzasadnienie uchwały Sądu Najwyższego z dnia 26 marca 2009 r., I KZP 35/08, OSNKW 2009/5/33/.
Wyrok SO w Zamościu z dnia 27 maja 2013 r., II Ka 376/13
Standard: 23569 (pełna treść orzeczenia)
W doktrynie powszechnie przyjmuje się, że ze względu na podmiot, przestępstwa dzieli się na powszechne (ogólnosprawcze) i indywidualne. Redakcja dyspozycji przepisu części szczególnej Kodeksu karnego może wskazywać ogólnie na podmiot przestępstwa przez użycie zaimka "kto" albo też na pewne kategorie osób jako podmioty zdatne do popełnienia danego przestępstwa (T. Bojarski: Polskie prawo karne. Zarys części ogólnej, Warszawa 2002, s. 120).
W przypadku przestępstw indywidualnych szczególna właściwość podmiotu przestępstwa jest najczęściej określana rzeczownikiem charakteryzującym sprawcę, zamiast zwykle stosowanego zaimka "kto", oznaczającego, że podmiotem przestępstwa może być każdy człowiek, który osiągnął odpowiedni wiek. Innym sposobem (zamiast posługiwania się rzeczownikiem) określenia przez ustawodawcę przestępstwa indywidualnego jest, w przepisach zaczynających się od zaimka "kto", podanie szczegółowych właściwości podmiotu, przez wskazanie pełnionej funkcji publicznej, bądź obowiązku ciążącego na sprawcy w stosunku do pokrzywdzonego, czy też trybu życia sprawcy lub innej sytuacji, w której znajduje się sprawca przed podjęciem czynu przestępnego (I. Andrejew: Polskie prawo karne w zarysie, Warszawa 1976, s. 166).
Wśród przestępstw indywidualnych ze względu na podmiot rozróżnia się przestępstwa indywidualne właściwe oraz niewłaściwe. Pierwsze z nich znamionuje to, że indywidualne cechy (właściwości) podmiotu są warunkiem przestępności czynu. Natomiast cechą przestępstw indywidualnych niewłaściwych jest to, że indywidualna właściwość podmiotu wpływa na zaostrzenie lub złagodzenie odpowiedzialności (przestępstwa kwalifikowane lub uprzywilejowane), a brak tej cechy plasuje czyn jako przestępstwo w typie podstawowym (A. Marek: Prawo karne, Warszawa 2000, s. 109; S. Hypś w: A. Grześkowiak red.: Prawo karne, Warszawa 2009, s. 104-105).
Uchwała SN z dnia 26 marca 2009 r., I KZP 35/08
Standard: 14031 (pełna treść orzeczenia)