Obecność protokolanta podczas narady sędziów a nieważność na podstawie art. 379 pkt 5 k.p.c.

Pozbawienie strony możności obrony swoich praw (art. 379 pkt 5 k.p.c.) Narada nad wyrokiem (art. 324 k.p.c.)

Wyświetl tylko: SASN

Pojęcie "skład sądu" odnosi się wyłącznie do jego liczebności i stopnia zawodowości. Skład sądu w postępowaniu przed sądem pierwszej instancji określony jest w art. 47 k.p.c., przed sądem drugiej instancji w art. 367 § 3 i 4 k.p.c., w postępowaniu przed Sądem Najwyższym rozpoznającym skargę kasacyjną - w art. 39810 k.p.c. Każdy z tych przepisów stanowi, iż w "skład sądu" wchodzą wyłącznie sędziowie lub sędziowie i ławnicy.

Zgodnie z art. 47 k.p.c. w pierwszej instancji sąd - co do zasady - rozpoznaje sprawy w składzie jednego sędziego. Jest więc oczywistym, iż protokolant - mimo iż jest obecny na rozprawie i protokołuje przebieg posiedzenia, zaś jego nazwisko musi być uwidocznione w wyroku zgodnie z art. 325 k.p.c. - nie wchodzi w skład sądu, ani nie podpisuje wyroku.

Do nieważności postępowania doszłoby więc gdyby protokolant rozpoznał sprawę zamiast sędziego, bądź podpisał sentencję wyroku, który został ogłoszony, zamiast lub obok sędziego rozpoznającego sprawę (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 24 czerwca 2014 r., I CZ 38/14).

Zgodnie z art. 47 k.p.c. w pierwszej instancji sąd - co do zasady - rozpoznaje sprawy w składzie jednego sędziego (przewidziane wyjątki od tej reguły nie zachodzą w rozpoznawanej sprawie). Taki też skład sądu widnieje w komparycji wyroku i sąd w takim składzie podpisuje jego sentencję zgodnie z przepisem art. 324 § 3 k.p.c. Jest więc oczywistym, iż protokolant - mimo iż jest obecny na rozprawie i protokołuje przebieg posiedzenia, zaś jego nazwisko musi być uwidocznione w wyroku zgodnie z art. 325 k.p.c. - nie wchodzi w skład sądu, ani nie podpisuje wyroku.

Wyrok SA w Warszawie z dnia 19 kwietnia 2017 r., VI ACa 1796/15

Standard: 13970 (pełna treść orzeczenia)

Ze względu na treść art. 324 § 1 k.p.c. w postępowaniu cywilnym – inaczej niż postępowaniu karnym (art. 108 § 2 k.p.k.) - w naradzie sędziowskiej nie może brać udziału protokolant.

Nieważność postępowania spowodowana składem sądu orzekającego sprzecznym z przepisami prawa zachodzi także wtedy, gdy sentencję wyroku podpisała – obok sędziego – osoba, która nie mogła brać udziału w wydaniu wyroku.

Spotykany jeszcze niekiedy w piśmiennictwie odmienny pogląd nie uwzględnia tego, że stanowiący jego podstawę § 23 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 23 grudnia 1969 r. - Regulamin czynności sądów wojewódzkich i rejonowych w sprawach cywilnych i karnych (Dz. U. Nr 37, poz. 325 ze zm.; dalej: „regulamin sądowy z 1969 r.”), przewidujący obecność protokolanta podczas narady sędziowskiej, chyba że przewodniczący uznał ją za zbędną, utracił moc prawną z dniem 19 marca 1988 r. na skutek uchylenia tego rozporządzenia rozporządzeniem Ministra Sprawiedliwości z dnia 19 listopada 1987 r. – Regulamin wewnętrznego urzędowania sądów powszechnych (Dz. U. Nr 38, poz. 218 ze zm.; dalej: „regulamin sądowy z 1987 r.”). Regulamin sądowy z 1987 r., nie zawierał odpowiednika § 23 regulaminu sądowego z 1969 r.; nie ma go również w obecnie obowiązującym rozporządzeniu Ministra Sprawiedliwości z dnia 23 lutego 2007 r. – Regulamin urzędowania sądów powszechnych (tekst jedn.: Dz. U. z 2014 r., poz. 259; dalej: „regulamin sądowy z 2007 r.”); jego odpowiednik nie został także wprowadzony do Kodeksu postępowania cywilnego.

Postanowienie SN z dnia 24 czerwca 2014 r., I CZ 38/14

Standard: 28000 (pełna treść orzeczenia)