Ograniczenia własności ze względu na ochronę środowiska - ochrona lasu

Ustawa o lasach wprowadza ograniczenie praw właścicieli lasów podyktowane potrzebami ochrony środowiska stanowiącego szczególną wartość konstytucyjną. Jako składnik środowiska, lasy są bowiem czymś więcej aniżeli przedmiotem prawa własności i innych praw rzeczowych. Stanowią one dobro ogólnonarodowe o wielkim znaczeniu społecznym. Przepis art. 158 kodeksu wykroczeń, którego zadaniem jest ochrona lasu przed szeroko rozumianym szkodnictwem oraz działaniami niezgodnymi z zakresem gospodarki leśnej, wiąże się stricte z ustawą o lasach. W szczególności z określonym w art. 13 ust. 1 pkt 5 tej ustawy obowiązkiem właścicieli lasów sprecyzowanym jako "racjonalne użytkowanie lasu w sposób trwale zapewniający optymalną realizację jego funkcji przez pozyskiwanie drewna w granicach nieprzekarczających możliwości produkcyjnych lasu".

Ograniczenia zawarte w art. 158 kodeksu wykroczeń dotyczą tylko tych właścicieli lasów, którzy nie respektują odzwierciedlających dobro wspólne (ochrona środowiska) reguł korzystania z niego. Ponadto przepadek pozyskanego drewna nie oznacza przecież ingerencji we własność lasu, która pozostaje nienaruszona. Z uregulowania przewidującego przepadek pozyskanego nielegalnie drewna, którego konsekwencją jest uszczuplenie majątku obwinionego, nie można - zdaniem Trybunału - wywieść naruszenia istoty konstytucyjnego prawa własności ani innego prawa majątkowego. Ukaranie obwinionego wiąże się zawsze, zarówno w przypadku wymierzenia grzywny z art. 158 § 1 kodeksu wykroczeń, jak i w postaci przepadku pozyskanego drewna, ze zmniejszeniem stanu jego posiadania. Różnica pomiędzy grzywną a orzeczeniem przepadku drewna dotyczy wyłącznie tego, że grzywna wymaga pewnego świadczenia pieniężnego, a przepadek oznacza stratę w naturze. W przekonaniu Trybunału Konstytucyjnego zakwestionowany art. 158 § 2 kodeksu wykroczeń nie dotyka istoty prawa własności. Państwo nie pozbawia właściciela jego lasu, traci on tylko pozyskane nielegalnie drewno.

Wyrok TK z dnia 15 maja 2006 r., P 32/05, OTK-A 2006/5/56, Dz.U.2006/86/601

Standard: 1829 (pełna treść orzeczenia)