Przedmiot regulacji ustawy o ochronie zwierząt (art. 2)

Zgodnie z ustawą z dnia 24 kwietnia 2009 r. o zmianie ustawy o ochronie zwierząt (Dz. U. nr 79, poz. 668) została zmieniona treść art. 2 ustawy określającego przedmiot regulacji ustawy i w miejsce obejmującego dotychczas postępowania z wymienionymi w nim kategoriami zwierząt, przedmiotem ochrony uczyniono zwierzęta kręgowe.

Wyrok SN z dnia 13 grudnia 2016 r., II KK 281/16

Standard: 60652 (pełna treść orzeczenia)

Ustawa o ochronie zwierząt z 1997 r. początkowo stwierdzała w swoim art. 2, że reguluje postępowanie ze zwierzętami, których kategorie następnie wyliczała (domowe, gospodarskie, wykorzystywane do celów rozrywkowych, widowiskowych, filmowych, sportowych i specjalnych oraz używane do doświadczeń i utrzymywane w ogrodach zoologicznych, a także wolno żyjące i obce faunie rodzimej), z tym że w 2005 r. wyeliminowano z tego wykazu zwierzęta używane do doświadczeń, z którymi postępowanie objęto odrębną ustawą z dnia 21 stycznia 2005 r. o doświadczeniach na zwierzętach (Dz. U. Nr 33, poz. 289 z późn. zm.). Od dnia 12 czerwca 2009 r. omawiana ustawa - w wyniku nowelizacji dokonanej ustawą z dnia 24 kwietnia 2009 r. (Dz. U. Nr 79, poz. 668) – przyjmowała już, że normuje „postępowanie ze zwierzętami kręgowymi, w tym:” zachowując wskazane wyżej wyliczenie, które straciło jednak charakter zamknięty, aby następnie od dnia 1 stycznia 2012 r., na skutek kolejnej nowelizacji, przeprowadzonej ustawą z dnia 16 września 2011 r. (Dz. U. Nr 230, poz. 1373), stanowić już, że jej regulacja dotyczy „postępowania ze zwierzętami kręgowymi”, bez jakichkolwiek przykładowych wyliczeń grup zwierząt (art. 2 ust. 1), z wyłączeniem jedynie „procedur stanowiących doświadczenie” w rozumieniu ustawy o doświadczeniach na zwierzętach z 2005 r. (ust. 2 art. 2).

Aktualna treść art. 2 ust. 1 ustawy o ochronie zwierząt oznacza bez wątpienia, że reguluje ona postępowanie z wszelkimi zwierzętami kręgowymi. Podobny wniosek co do zakresu działania ustawy o ochronie zwierząt można było jednak wyciągnąć i po jej nowelizacji z 2009 r., kiedy to wskazane wcześniej wyliczenie grup zwierząt nabrało już tylko charakteru przykładowego. Wskazywało na to ratio legis tej nowelizacji, gdyż w uzasadnieniu jej projektu, który następnie stał się aktem prawnym, wskazywano wyraźnie, że zmiana dotychczasowego brzmienia art. 2 „ma na celu objęcie przepisami ustawy zwierząt dotychczas nie wymienionych w tym artykule” oraz że w związku z tym zarówno zwierzęta w nim wskazane, „jak również zwierzęta kręgowe niewymienione w ustawie powinny zostać objęte jej przepisami” (Druk. Sejmu RP VI kadencji, Nr 1561). Obecne brzmienie art. 2 ust.1 ustawy o ochronie zwierząt, nie zawierające już żadnego przykładowego katalogu, a jedynie stwierdzenie, że ustawa reguluje „postępowanie ze zwierzętami kręgowymi” wskazuje już zdecydowanie i wyraźnie na to, co można było w drodze stosownej wykładni wyprowadzić z poprzedniej treści tego przepisu, czyli że dotyczy ona postępowania z wszelkimi zwierzętami kręgowymi. Zwierzęciem takim jest bez wątpienia m.in. każdy pies, w tym chart i mieszaniec tej rasy.

Regulacje zawarte w jej rozdziałach 2-6, dotyczących określonych grup zwierząt, są jedynie uszczegółowieniem, w odniesieniu do niektórych kategorii zwierząt kręgowych specyficznych wobec nich nakazów i zakazów postępowania i w żadnej mierze nie oznaczają, że objęcie zwierzęcia kręgowego ochroną płynącą z omawianej ustawy jest uzależnione od zaliczenia go do jednej z tych grup.

Ustawa o ochronie zwierząt nie ma na celu wyłącznie ochrony zwierzęcia kręgowego przed niewłaściwymi zachowaniami człowieka, nieuwzględniającymi, że dotyczą istoty żywej, zdolnej do odczuwania cierpienia, ale także ochronę ludzi i zwierząt oraz ich bezpieczeństwa, przed niektórymi zwierzętami kręgowymi, w tym wypadku psami ras uznawanych za agresywne.

Uchwała SN z dnia 20 czerwca 2012 r., I KZP 4/12

Standard: 13824 (pełna treść orzeczenia)