Pięć kategorii osób najbliższych

Definicję osoby najbliższej zawiera art. 115 § 11 k.k. Ma ona co do zasady charakter formalny, bowiem nie jest uzależniona od istnienia między osobami wymienionymi w tym przepisie pozytywnych więzi emocjonalnych.

Do kręgu znaczeniowego osoby najbliższej włączonych zostało pięć kategorii osób, a mianowicie:

1) małżonkowie;

2) krewni w linii prostej, to jest wstępni (rodzice, dziadkowie) oraz zstępni (dzieci, wnuki);

3) krewni w linii bocznej, to jest rodzeństwo, również przyrodnie;

4) powinowaci w tej samej linii lub stopniu, a zatem: a) w linii prostej, to jest wstępni, czyli mąż matki (ojczym), mąż babki oraz żona ojca (macocha), żona dziadka, jak również rodzice, dziadkowie małżonka, jak i wstępni (zięć, synowa, pasierb), b) w linii bocznej, to jest rodzeństwo małżonka (szwagier, bratowa);

5) osoby pozostające w stosunku przysposobienia oraz ich małżonkowie; a także osoby pozostające we wspólnym pożyciu (chodzi w tym ostatnim wypadku o wspólne pożycie psychiczne i fizyczne oraz o wspólnotę ekonomiczną).

Dalsze pokrewieństwo, nawet gdy więzy krwi są niekwestionowane, nie uprawnia na gruncie prawa karnego do przyjęcia stosunku bliskości, który – między innymi – uzależniałby ściganie sprawcy średniego wypadku w komunikacji od wniosku ofiary. Oznacza to, że rodzeństwo stryjeczne, które można określić jako zstępnych rodzeństwa, nie wchodzi do kręgu osób najbliższych w rozumieniu art. 115 § 11 k.k.

Postanowienie z dnia 3 czerwca 2015 r., III KK 72/15

Standard: 13721 (pełna treść orzeczenia)