Podobieństwo przestępstw określonych w art. 207 i art. 209 k.k.

Przestępstwo z art. 209 § 1a k.k. nie zawsze jest przestępstwem podobnym do przestępstwa znęcania się nad osobą najbliższą lub pozostającą w stosunku zależności od sprawcy, albo małoletnią lub nieporadną w rozumieniu art. 207kk (vide: postanowienie SN z dnia 20 kwietnia 2001 r., V KKN 47/01).

Zdefiniowanie w Kodeksie karnym pojęcia "przestępstwa podobne" wymaga odrębnego badania na tle każdej, konkretnej sprawy, czy istotnie zachodzi podobieństwo, stanowiące przesłankę stosowania art. 64 § 1 k.k.

Porównanie - w niniejszej sprawie - przestępstw, za które S. G. został skazany w przeszłości a przy tym skazanie to miało zasadnicze znaczenie dla przyjęcia w kwalifikacji art. 64 § 1 kk tj. wyrok Sądu Rejonowego w Ełku w sprawie II K. 65/19 za przestępstwo z art. 207 § 1 k.k i inne, i obecnie (z art. 209 § 1a k.k.), prowadzi do wniosku, że przedmiot chroniony przez przepisy stanowiące podstawę kwalifikacji prawnej obu porównywanych czynów nie był identyczny.

Trudno nie zauważyć, że treść art. 209 § 1a k.k. nie pozostawia żadnej wątpliwości, iż głównym przedmiotem określonego w tym przepisie przestępstwa, a zarazem dobrem atakowanym przez sprawcę, jest "obowiązek opieki" (po rozpadzie pierwszego małżeństwa oskarżonego, a zarazem rodziny, w dalszym ciągu spoczywał na nim obowiązek łożenia na utrzymanie dzieci z byłego związku). Natomiast poza sporem powinien pozostawać fakt, że przestępstwo, za które S. G. skazany w sprawie II K . 65/19, polegające na znęcaniu się nad siostrą, skierowane było przeciwko rodzinie. Przy tym ani skazanie w sprawie II K 522/19 za czyn z art. 209 § 1a kk, z uwagi na wymierzoną karę ograniczenia wolności, ani w sprawie II.K. 5/05 z uwagi na upływ przeszło pięciu lat od odbycia kary, nie mogło być podstawą przypisania oskarżonemu działania w warunkach art. 64 § 1 kk. W związku z powyższym stanowisko Sądu Rejonowego, że popełnione przez oskarżonego w przeszłości przestępstwo, określone w art. 207 § 1 k.k., jest przestępstwem podobnym, w ujęciu art. 115 § 3 k.k., do przypisanego mu w niniejszej sprawie przestępstwa określonego w art. 209§1a k.k. - było błędne. 

Wyrok SO z dnia 23 listopada 2021 r., II Ka 356/21

Standard: 75890 (pełna treść orzeczenia)

Przestępstwo uporczywego uchylania się od łożenia na utrzymanie osób uprawnionych (art. 209 § 1 kk) nie zawsze jest przestępstwem podobnym do przestępstwa znęcania się nad osobą najbliższą lub pozostającą w stosunku zależności od sprawcy, albo małoletnią lub nieporadną w rozumieniu art. 207 kk.

W judykacie tym wskazano również, że zdefiniowanie w kodeksie karnym z 1997 r. pojęcia "przestępstwa podobne" wymaga odrębnego badania na tle każdej, konkretnej sprawy, czy istotnie zachodzi podobieństwo, stanowiące przesłankę stosowania art. 64 § 1 (lub art. 75 § 1) k.k.

Stąd porównanie - w niniejszej sprawie - przestępstw, za które T. J. został skazany w przeszłości i obecnie, prowadzi do wniosku, że przedmiot chroniony przez przepisy stanowiące podstawę kwalifikacji prawnej obu porównywanych czynów nie był identyczny.

Po rozpadzie konkubinatu w 2015 roku (jeszcze przed urodzeniem się uprawnionego do alimentów), a zarazem opartej na tym związku rodziny, przez indywidualny przedmiot ochrony w wypadku przestępstwa uchylania się od łożenia na utrzymanie dzieci z tego konkubinatu uznać należy obowiązek opieki. Zasadniczym celem zastosowania wobec oskarżonego przepisu art. 209 § 1a k.k. była ochrona interesów jego dziecka, wobec którego - mimo rozpadu rodziny - nadal ma obowiązek opieki, zmuszenie go za pomocą represji karnej, aby obowiązek ten należycie wykonywał.

Natomiast poza sporem powinien pozostawać fakt, że przestępstwa, za które T. J. został skazany w powołanych wyżej sprawach z art. 207 § 1 k.k., polegające na znęcaniu się nad wspólnie zamieszkałymi z oskarżonym członkami jego rodziny, skierowane były przeciwko rodzinie.

W związku z powyższym Sąd Okręgowy przyjął, że popełnione przez oskarżonego w przeszłości przestępstwa, określone w art. 207 § 1 k.k. nie są przestępstwem podobnym, w ujęciu art. 115 § 3 k.k. do przypisanego mu w niniejszej sprawie przestępstwa określonego w art. 209 § 1a k.k.

Wyrok SO w Rybniku z dnia 26 lutego 2021 r., III Ka 8/21

Standard: 75893 (pełna treść orzeczenia)