Dopuszczalność prokury z zastrzeżeniem, że prokurent może działać tylko łącznie z członkiem zarządu

Nie jest dopuszczalny wpis do rejestru przedsiębiorców w Krajowym Rejestrze Sądowym jednego prokurenta z zastrzeżeniem, że może on działać tylko łącznie z członkiem zarządu.

Brak podstaw dla ustanowienia takiej prokury, gdyż nie przewidują jej przepisy k.c. o prokurze, a ponadto taka prokura byłaby sprzeczna z podstawową zasadą reprezentacji osób prawnych, określoną w art. 38 k.c.

Wpisy w Krajowym Rejestrze Sądowym prokury jednoosobowej określanej jako prokura łączna z członkiem zarządu, powinny zostać wykreślone. Podstawę do ich wykreślenia stanowi art. 12 ust. 3 ustawy z dnia 20 sierpnia 1997 r. o Krajowym Rejestrze Sądowym (jedn. tekst Dz. U. z 2013 r., poz. 1203 ze zm.).

Przyjęta wykładnia przepisów o prokurze i reprezentacji spółki kapitałowej nie ma zastosowania do oceny skutków czynności prawnych dokonanych przez ustanowionych niezgodnie z nią prokurentów.

Biorąc pod uwagę, że istniała długoletnia, tolerowana przez wiele sądów rejestrowych praktyka uznawania tzw. prokur łącznych niewłaściwych, przyjęta wykładania przepisów o prokurze nie powinno prowadzić do podważenia bezpieczeństwa obrotu i możliwości pozbawiania skuteczności wielkiej ilości czynności prawnych, dokonanych przez prokurentów ustanowionych w ten sposób.

Skoro ustanawianie tego rodzaju prokur było spowodowane występowaniem rozbieżności interpretacyjnych w stosowaniu prawa przez podmioty zobowiązane do przestrzegania norm prawnych oraz przez organy powołane do ich stosowania w takiej sytuacji istnieje możliwość ograniczenia wstecznego stosowania ustalonej interpretacji przepisu. Dotyczy to w szczególności uchwał, które podejmując abstrakcyjne zagadnienie wprowadzają element nowości w stosowaniu prawa (por. wyroki TSUE z dnia 15 grudnia 1995 r., nr C-415/93, Union Royale Belge des Sociétés de Football Association ASBL i inni przeciwko J.-M. Bosman i innym i z dnia 27 września 2006 r., T-59/02, Archer Daniels Midland przeciwko Komisji, uchwałę TK z dnia 7 marca 1995 r., W 9/94, OTK 1995 nr 1, poz. 20, uchwałę pełnego składu SN z dnia 28 stycznia 2014, BSA-I-4110-4/13, uchwały (7) SN z dnia 5 czerwca 2008 r., III CZP 142/07 i z dnia 13 października 2011 r., II UZP 6/11).

Uchwała SN (7) z dnia 30 stycznia 2015 r., III CZP 34/14

Standard: 13651 (pełna treść orzeczenia)

Zobacz glosy

Dopuszczalne jest udzielenie prokury jednej osobie z zastrzeżeniem, że może ona działać tylko łącznie z członkiem zarządu spółki lub wspólnikiem.

Prokura jest rodzajem pełnomocnictwa. Charakteryzuje się ona tym, że może jej udzielić wyłącznie spółka handlowa (art. 60 k.h. w związku z art. 5 ust. 1 k.h. i art. 1 § 2, art. 630 oraz art. 632 k.s.h.). Ma ona ustawowo określony zakres umocowania (art. 61 k.h.), a jej udzielenie oraz wygaśnięcie podlega zgłoszeniu celem wpisania do rejestru (art. 65 k.h.). Prokura może być udzielona jednej tylko osobie lub kilku osobom (art. 62 k.h.). W tym wypadku może być udzielona każdej z kilku osób oddzielnie (prokura oddzielna, samodzielna) lub kilku z nich łącznie (prokura łączna). Udzielenie prokury kilku osobom łącznie oznacza, że osoby te mogą skutecznie dokonać w imieniu spółki czynności objętej zakresem przysługującego im umocowania tylko wspólnie.

Oprócz wyłącznego zastępstwa spółki handlowej przez prokurenta (prokurentów), zarówno przepisy kodeksu handlowego – mające zgodnie z art. 622 k.s.h. zastosowanie w sprawach wszczętych przed sądami powszechnymi przed dniem 1 stycznia 2001 r. – jak i przepisy kodeksu spółek handlowych, przewidują reprezentację spółki handlowej przez prokurenta łącznie z członkiem zarządu (w wypadku spółki kapitałowej) lub łącznie z wspólnikiem (w wypadku spółki osobowej). Chodzi tu o tzw. reprezentację mieszaną.

Uchwała z dnia 27 kwietnia 2001 r., III CZP 6/01

Standard: 13635 (pełna treść orzeczenia)