Wspólna polityka rybacka UE

Wspólna polityka rybołówstwa jest zbiorem zasad dotyczących zarządzania europejskimi flotami rybackimi i ochrony zasobów rybnych. Podstawowe zasady WPR określa obecnie rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1380/2013 z dnia 11 grudnia 2013 r. w sprawie wspólnej polityki rybołówstwa, zmieniającego rozporządzenie Rady (WE) nr 1954/2003 i (WE) nr 1224/2009 oraz uchylającego rozporządzenia Rady (WE) nr 2371/2002 i (WE) nr 639/2004 oraz decyzję Rady 2004/585/WE (Dz. Urz. UE L 354 z 28.12.2013, s. 22).

Jak podkreślił Trybunał w wyroku z 13 października 2010 r., sygn. Kp 1/09 (OTK ZU nr 8/A/2010, poz. 74): "W rezultacie przystąpienia do Unii Europejskiej Rzeczpospolita Polska zaakceptowała, z uwzględnieniem konsekwencji dla swojego porządku prawnego, dorobek prawny wspólnot europejskich (acquis communautaire), także w zakresie prawa środowiska. Prawo środowiska, w które wpisana jest Wspólna Polityka Rybacka, ma szczególną pozycję w systemie prawa Unii Europejskiej, wynikającą z procesu kształtowania się norm prawnych w tej dziedzinie. Normy te dotyczą przede wszystkim wspólnotowego prawa środowiska, tj. prawa stanowionego w I filarze UE (zob. M.M. Kenig-Witkowska, Prawo środowiska Unii Europejskiej. Zagadnienia systemowe, Warszawa 2005, s. 7). Należy podkreślić, że kompetencje w zakresie prowadzenia wspólnej polityki rybołówstwa należą wyłącznie do organów Unii Europejskiej".

Wyrok TK z dnia 17 marca 2015 r., K 31/13, OTK-A 2015/3/31, Dz.U.2015/442

Standard: 1773 (pełna treść orzeczenia)

Kompetencje w zakresie prowadzenia wspólnej polityki rybołówstwa należą wyłącznie do organów Unii Europejskiej. Regulacje prawne Unii Europejskiej odnoszące się do rynku rybnego zawarte są przede wszystkim w rozporządzeniach, które na mocy art. 249 ust. 1 Traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską obowiązują wprost i są stosowane bezpośrednio. W wyjątkowych przypadkach i tylko na mocy konkretnych przepisów unijnych zawierających odpowiednie upoważnienia państwa członkowskie mogą wprowadzać odpowiednie regulacje na tym obszarze. W niektórych przypadkach państwa członkowskie zobowiązane są do wprowadzenia określonych krajowych ram instytucjonalnych lub kompetencyjnych, umożliwiających wykonywanie unijnej regulacji prawnej.

Zakres i cele Wspólnej Polityki Rybackiej zostały określone w Rozporządzeniu Rady (WE) nr 2371/2002 z dnia 20 grudnia 2002 r. w sprawie ochrony i zrównoważonej eksploatacji zasobów rybołówstwa w ramach wspólnej polityki rybołówstwa (Dz. Urz. UE. L. nr 358z 31.12.2002, s. 59, ze zm.; dalej: rozporządzenie nr 2371/2002). Zgodnie z art. 1 ust. 1 rozporządzenia nr 2371/2002 "wspólna polityka rybołówstwa obejmuje ochronę, zarządzanie oraz eksploatację żywych zasobów wodnych, akwakultury oraz przetwarzanie i obrót produktami rybołówstwa i akwakultury (...)". Natomiast art. 2 ust. 1 rozporządzenia nr 2371/2002 stanowi: "Wspólna polityka rybołówstwa zapewnia taką eksploatację żywych zasobów wodnych, która zapewnia zrównoważone warunki ekonomiczne, środowiskowe i społeczne". Ustęp drugi tego artykułu stanowi, że dla realizacji tego celu podejmowane będą środki zapewniające ochronę i utrzymanie żywych zasobów wodnych, zapewnienie ich zrównoważonej eksploatacji oraz zminimalizowanie wpływu działalności połowowej na ekosystemy morskie.

Art. 23 rozporządzenia nr 2371/2002 w ust. 1 nakłada na państwa członkowskie obowiązek skutecznej kontroli, inspekcji i egzekwowania zasad wspólnej polityki rybołówstwa. Art. 23 ust. 3 tego rozporządzenia zobowiązuje te państwa do przyjęcia środków, rozdzielania zasobów finansowych i ludzkich oraz tworzenia struktur administracyjnych i technicznych, niezbędnych dla zapewnienia odpowiedniej kontroli, inspekcji oraz egzekwowania, włącznie z satelitarnymi systemami monitorowania. W przypadku ustalenia przez Komisję, że państwo członkowskie przekroczyło przyznane mu kwoty połowowe, Komisja, zgodnie z art. 23 ust. 4 rozporządzenia, dokona odliczeń od przyszłych kwot połowowych przypadających temu państwu.

Podstawowym środkiem nadzoru jest kontrola limitów połowowych, określonych kwotą połowową dla konkretnych gatunków ryb, ustaloną w rozporządzeniach Rady Unii Europejskiej. Stosowane regulacje wynikają z Rozporządzenia Rady (WE) nr 1226/2009 z dnia 20 listopada 2009 r. ustalającego uprawnienia do połowów i związane z nimi warunki dla pewnych stad ryb i grup stad ryb stosowane na Morzu Bałtyckim w 2010 r. (Dz. Urz. UE. L. 330 z 16.12.2009, s. 1) oraz z Rozporządzenia Rady (WE) nr 338/2008 z dnia 14 kwietnia 2008 r. dotyczącego dostosowania kwot, jakie mają być przydzielone Polsce na połowy dorsza w Morzu Bałtyckim (podobszary 25-32, wody WE) w okresie od 2008 r. do 2011 r. (Dz. Urz. UE. L 107 z 17.04.2009, s. 1, dalej: rozporządzenie nr 338/2008). Państwa członkowskie rozdzielają przyznaną im kwotę połowową pomiędzy poszczególnych armatorów. W Polsce kwota ta dzielona jest przez Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi w corocznie wydawanym rozporządzeniu.

Rozporządzenie Rady (WE) nr 1224/2009 z dnia 20 listopada 2009 r. ustanawiające wspólnotowy system kontroli w celu zapewnienia przestrzegania przepisów wspólnej polityki rybołówstwa, zmieniające rozporządzenia (WE) nr 847/96, (WE) nr 2371/2002, (WE) nr 811/2004, (WE) nr 768/2005, (WE) nr 2115/2005, (WE) nr 2166/2005, (WE) nr 388/2006, (WE) nr 509/2007, (WE) nr 676/2007, (WE) nr 1098/2007, (WE) nr 1300/2008, (WE) nr 1342/2008 i uchylające rozporządzenia (EWG) nr 2847/93, (WE) nr 1627/94 oraz (WE) nr 1966/2006 (Dz. Urz. UE. L. 343 z 22.12.2009, s. 1; dalej: rozporządzenie nr 1224/2009) stworzyło nowe "unijne" ramy prawne dla ustawy o organizacji rynku rybnego, w tym także dla zaskarżonej regulacji. Należy podkreślić, że rozporządzenie to uchyliło w szczególności wymienione wyżej rozporządzenie (EWG) nr 2847/93, z wyjątkiem art. 6, 8 i 11, które zostają uchylone ze skutkiem od daty wejścia w życie przepisów wykonawczych do art. 14, art. 21 i art. 23 niniejszego rozporządzenia oraz z wyjątkiem art. 5, art. 9 ust. 5 i art. 13, art. 21 i art. 34, które zostają uchylone ze skutkiem od 1 stycznia 2011 r.

Z wyjątkiem powyższych przepisów rozporządzenie nr 1224/2009, zgodnie z jego art. 124, weszło w życie następnego dnia po jego opublikowaniu w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej, ale zgodnie z powyższym artykułem jest stosowane od 1 stycznia 2010 r. Jednakże art. 33 ust. 6 i 9, art. 37, 43, 58, 60, 61, 63, 67, 68, 73, 78 i 84, art. 90 ust. 2, 3 i 4, art. 93 i 117 oraz art. 121 ust. 3-11 mają zastosowanie od 1 stycznia 2011 r.; art. 6, 7, 14, 21 i 23 mają zastosowanie od dnia wejścia w życie przepisów wykonawczych do nich; art. 92 stosuje się po upływie sześciu miesięcy od wejścia w życie przepisów wykonawczych do niego.

Zgodnie ze wspomnianym wyżej art. 124 rozporządzenia nr 1224/2009, wiąże ono w całości "i jest bezpośrednio stosowane we wszystkich państwach członkowskich".

Wyrok TK z dnia 13 października 2010 r., Kp 1/09, OTK-A 2010/8/74, M.P.2010/75/952

Standard: 1774 (pełna treść orzeczenia)