Formalne (legalne) reguły dowodzenia – odstępstwo od zasady swobodnej oceny dowodów

Formalne (legalne) reguły dowodzenia oznaczają, że sąd może stosować tylko określone przez prawodawcę środki dowodowe i oceniać ich moc na podstawie ściśle oznaczonych kryteriów. Inaczej mówiąc, prawodawca imperatywnie określił, jakie środki mają znaczenie dowodu w danym wypadku, jakie wywołują skutki i jaka jest ich moc.

Pierwiastki legalnej oceny dowodów nie są obce prawu procesowemu cywilnemu, a także innym działom prawa publicznego; ustawodawca wprowadza je w sytuacjach, w których w celu zwiększenia bezpieczeństwa oraz pewności obrotu prawnego (stanu prawnego) wymaga podwyższonej rzetelności dowodu, ograniczając tym samym swobodę stron oraz organu procesowego (np. art. 34 zdanie drugie, art. 68, 485, 493 § 3, art. 786, 7871 , 8672 § 4, art. 968 § 2, art. 977, 1030, 1034, 106422 i 1138 k.p.c. oraz art. 31 ust. 1 ustawy z dnia 6 lipca 1982 r. o księgach wieczystych i hipotece, jedn. tekst: Dz. U. z 2013 r., poz. 707 ze zm. lub art. 3 ustawy z dnia 28 listopada 2014 r. - Prawo o aktach stanu cywilnego, Dz. U. z 2014 r., poz. 1741 ze zm.).

Ograniczenie swobody sądu oczywiście nie oznacza, że dowody „narzucone” przez ustawodawcę nie podlegają ocenie sądu pod kątem ich autentyczności, wiarogodności oraz przydatności dla rozstrzygnięcia sprawy.

Uchwała SN z dnia 13 maja 2015 r., Sygn. akt III CZP 15/15

Standard: 13447 (pełna treść orzeczenia)

Przepis § 5 rozporządzenia Ministrów Spraw Wewnętrznych oraz Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej z dnia 14 kwietnia 1999 r. w sprawie rozgraniczenia nieruchomości (Dz.U. Nr 45, poz. 453), wydanego na podstawie art. 32 ustawy z dnia 17 maja 1989 r. - Prawo geodezyjne i kartograficzne (jedn. tekst: Dz.U. z 2010 r. Nr 193, poz. 1287 ze zm.), określa ustawową moc dowodów.

Postanowienie SN z dnia 27 lutego 2013 r., IV CSK 357/12

Standard: 68145 (pełna treść orzeczenia)