Prawomocność postanowień w postępowaniu karnym

 

W odniesieniu prawomocności postanowień istotnego znaczenia nabiera zagadnienie ich potencjalnej odwołalności. Tylko postanowienia nieodwołalne (choć też z ograniczeniami) mają zdolność do uzyskania prawomocności w rozumieniu relewantnym z punktu widzenia przepisów o nadzwyczajnych środkach zaskarżenia. W całym dalszym toku wywodu pojęcie "prawomocność" będzie używane w takim właśnie ujęciu. Natomiast rozstrzygnięcia, co do których zostaje zachowane uprawnienie organu procesowego do ich zmiany lub uchylenia w każdym momencie niezależnie nawet od tego, czy są zaskarżalne zwykłym środkiem odwoławczym - charakteryzują się tak znaczną niestabilnością, że trudno im przyznać walor prawomocności

Nieodwołalność nie jest wystarczającym kryterium prawomocności, bowiem jak słusznie zauważa się, istnieją rozwiązania ustawowe pozwalające na to, aby także prawomocne orzeczenia mogły zostać odwołane bez zastosowania nadzwyczajnych środków zaskarżenia.

Skoro prawomocność ma spełnić określone funkcje w procesie, w tym zwłaszcza funkcję gwarancyjną, to musi wiązać się z daleko idącym ograniczeniem, bądź wręcz wyeliminowaniem możliwości swobodnego modyfikowania decyzji procesowej, która taką właściwość miałaby uzyskać

Kryterium stabilności orzeczenia trzeba traktować jako istotny element przy ocenie, czy jest ono zdolne do osiągnięcia prawomocności. Z samej istoty, cecha ta wiąże się z nieodwołalnością postanowienia, a z kolei, szerokie dopuszczenie możliwości odwołania decyzji procesowej i dalszego prowadzenia procesu w odniesieniu do tego samego przedmiotu - przeczy tej zasadzie.

Uchwała SN (7) z dnia 29 listopada 2016 r., I KZP 6/16

 

Standard: 13426 (pełna treść orzeczenia)