Obligatoryjna obrona - reguły intertemporalne

Dokonując oceny, czy doszło do naruszenia art. 80 k.p.k. oraz ustalając konsekwencje tego naruszenia, należy odwoływać się do treści art. 80 k.p.k. w brzmieniu obowiązującym w czasie postępowania sądowego, w którym według tej regulacji miał zaistnieć przypadek obrony obligatoryjnej.

jeśli oskarżonemu przysługiwało prawo do korzystania z ochrony, jaką dawała mu regulacja statuująca obronę obligatoryjną, musi on mieć również prawo do korzystania z ochrony wynikającej z przepisów gwarantujących przestrzeganie tej regulacji. Dotyczy to również przypadku, gdy w świetle nowego stanu prawnego obrona obligatoryjna oskarżonemu już by nie przysługiwała. Odmienna interpretacja w tej sferze byłaby równoznaczna z pozbawieniem oskarżonego przysługujących mu gwarancji procesowych na mocy nowego brzmienia przepisu działającego wstecz, bez istniejącej w tym zakresie podstawy prawnej.

Na organach procesowych, zwłaszcza w przypadku obrony obligatoryjnej, spoczywa obowiązek zapewnienia oskarżonemu kompetentnej i niezbędnej pomocy w skutecznym realizowaniu przysługujących mu praw. Z powyższego wynika, że nie zawsze samo posiadanie obrońcy, a nawet jego uczestnictwo w procesie, będzie mogło być uznane za sytuację, w której oskarżonemu zagwarantowano prawo do korzystania z pomocy obrońcy. Stanie się tak wówczas, gdy obrońca nie będzie mógł lub chciał należycie wywiązywać się ze swoich funkcji. Przyczyny takiego stanu rzeczy mogą być oczywiście różne, ale jedną z nich jest bez wątpienia sprzeczność interesów oskarżonych reprezentowanych przez tego samego obrońcę.

Wyrok z dnia 13 grudnia 2017 r., II KK 224/17

Standard: 13422 (pełna treść orzeczenia)