Przyznanie spadkobiercy nieruchomości lub jej części z przeznaczeniem na sprzedaż w celu zdobycia środków na spłatę

Przepisy Kodeksu cywilnego nie zawierają szczegółowych wskazań co do sposobu podziału nieruchomości wchodzących w skład spadku, preferują jednak, przez odesłanie wynikające z art. 1035 k.c., podział fizyczny rzeczy wspólnej (art. 211 k.c.), wymagając przy tym zgodności nie tylko z ustawą lecz i ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem rzeczy. Pozostawienie bez zmiany tej ostatnio wymienionej przesłanki, mimo kilkakrotnych nowelizacji kodeksu już po przemianach ustrojowych z roku 1989, wskazuje na konieczność uwzględnienia zarówno gospodarczych funkcji nieruchomości jak i aspektów społecznych, odnoszących się z reguły do osobistej sytuacji uczestników postępowania.

Przyznawanie spadkobiercy nieruchomości lub jej części z przeznaczeniem na sprzedaż w celu zdobycia środków na spłatę sprzeciwia się istocie podziału w naturze. Prawo własności z przeznaczenia powinno najpierw umożliwiać korzystanie z rzeczy i uzyskiwanie pożytków. Jeżeli z przyczyn faktycznych lub prawnych istotny składnik masy spadku nie może być w ten wykorzystany, a zmiana ukształtowania (konfiguracji) wydzielanych części nie prowadzi do poprawy, zachodzą ważne powody ograniczenia działu do części spadku (art. 1038 § 1 k.c.) i pozostawienia reszty we współwłasności.

Postanowienie SN z dnia 17 grudnia 1999 r., III CKN 502/98

Standard: 13343