Prawo społeczeństwa do informacji a ochrona danych osobowych i wizerunku

Na gruncie przepisów Prawa prasowego prawodawca uznał, że prawo społeczeństwa do informacji musi ustąpić przed prawem do ochrony danych osobowych i wizerunku świadków. Unormowanie to ma na celu ochronę nie tylko interesu świadków, ale także interesu publicznego. W interesie ogółu społeczeństwa jest to, aby osoba znająca okoliczności ustalane w postępowaniach przygotowawczych i sądowych złożyła zeznanie w charakterze świadka przed odpowiednim organem państwa. Wykonanie tego obywatelskiego obowiązku może wywoływać mniej lub bardziej uzasadnione obawy świadków o ich mienie, zdrowie i życie spowodowane zagrożeniem ze strony świata przestępczego lub stron postępowań sądowych. Złożenie zeznań może wiązać się także z negatywną stygmatyzacją w środowisku rodzinnym, zawodowym lub publicznym, spowodowaną nieraz samym kojarzeniem osoby świadka z określonymi postępowaniami przygotowawczymi lub sądowymi. W interesie publicznym jest więc to, aby mimo tych możliwych negatywnych konsekwencji osoby mające wiedzę o faktach ustalanych w postępowaniach przygotowawczych i sądowych nie uchylały się od obowiązku złożenia zeznań.

Przewidziane w art. 13 ust. 2 Pr.pras. ograniczenie wolności prasy uzasadnione jest więc poszanowaniem interesów indywidualnych osób uczestniczących w postępowaniu karnym - prawa do ochrony wizerunku, intymności i prywatności - jak również ochroną interesu publicznego, tj. wymiaru sprawiedliwości i zapewnienia prawidłowego toku postępowania karnego (por. wyroki Sądu Najwyższego z dnia 5 kwietnia 2002 r., II CKN 1095/99, OSNC 2003, nr 3, poz. 42, oraz z dnia 29 kwietnia 2011 r., I CSK 509/10, OSNC-ZD 2012, nr B, poz. 33).

Naruszenie interesów chronionych przez art. 13 § 2 Pr.pras. może nastąpić nie tylko przez publikację danych osobowych świadków w prasie, ale także na skutek ich opublikowania w sposób przewidziany w art. 54b Pr.pras. w sytuacji, w której krąg odbiorców tych publikacji ze względu na środek służący do ich rozpowszechniania jest nie mniejszy niż publikacji w prasie.

Skoro więc ustawodawca zakazał - z zastosowaniem sankcji przewidzianych w art. 49 Pr.pras. - publikowania w środkach, o których mowa w art. 54b Pr.pras., danych dotyczących prywatnej sfery życia, to tym bardziej w tego rodzaju publikacjach zabronione jest ujawnianie danych, o których mowa w art. 13 ust. 2 Pr.pras., podlegających ochronie nie tylko ze względu na gwarantowane przez Konstytucję prawo do ochrony prawnej życia prywatnego (art. 47 oraz 51 ust. 1), ale także ze względu na ochronę interesu publicznego. Z tego względu przyczyny, które legły u podstaw regulacji przewidzianej w art. 13 § 2 Pr. pras. w odniesieniu do prasy, mimo że według art. 1 Pr.pras. korzysta ona z wolności wypowiedzi i urzeczywistnia prawo obywateli do ich rzetelnego informowania, jawności życia publicznego oraz kontroli i krytyki społecznej, należało odpowiednio uwzględnić przy dokonywaniu oceny, czy zachodziły przyczyny wyłączające bezprawność działania polegającego na publikacji przez pozwanego danych osobowych powoda wraz z informacją, że złożył on zeznania w charakterze świadka.

Sąd Apelacyjny, przyjmując, że publikacja oświadczenia na stronie portalu internetowego Ministerstwa Sprawiedliwości nie była bezprawna, gdyż bezprawność działania pozwanego wyłączyło działanie w obronie usprawiedliwionego interesu społecznego uzasadnionego prawem społeczeństwa do informacji (art. 61 Konstytucji), pominął te okoliczności, które były przyczyną wprowadzenia unormowania art. 13 ust. 2 Pr. pras., a które należało mieć także na względzie przy założeniu, że pozwany dokonał publikacji, o której mowa w art. 54b Pr.pras. Z tej przyczyny zarzut naruszenia art. 24 § 1 k.c. był uzasadniony.

Wyrok SN z dnia 28 października 2016 r., I CSK 695/15

Standard: 13268 (pełna treść orzeczenia)