Uprawnienie wykonawcy do odstąpienia od umowy w razie braku żądanej gwarancji zapłaty w wyznaczonym terminie (art. 649[4] § 1 k.c )

 Art. 649[4] § 1 k.c., należy interpretować łącznie z art. 649[4] § 3 k.c. określającym skutki odstąpienia, a są nimi wygaśnięcie obowiązku kontynuowania robót przy przysługiwaniu wynagrodzenia za całość umówionych robót, pomniejszonego jedynie o sumy zaoszczędzone z powodu niedokończenie robót (czyli wraz z pełnym zyskiem planowanym w ramach umówionego wynagrodzenia). Zatem z chwilą zakończenia robót podwykonawca nie może już odstąpić od umowy na podstawie art. 649[4] § 1 k.c., bez potrzeby oceny prawa do odstąpienia na podstawie art. 5 k.c.

Odstąpienie od umowy po zakończeniu robót, skoro już nie służy uzyskaniu prawa do zaprzestania wykonywania robót, służyłoby tylko uzyskaniu prawa do kary umownej. Przyznanie w takiej sytuacji prawa do kary umownej za odstąpienie od umowy z winy wykonawcy stanowiłoby obejście art. 483 § 1 k.c. wyłączającego kary umowne na nienależyte wykonywanie zobowiązań pieniężnych. Skoro jedynymi obowiązkami stron w chwili odstąpienia od umowy była zapłata reszty wynagrodzenia przez wykonawcę i obowiązki z rękojmi po stronie podwykonawcy, odpadł cel, dla którego ustawodawca ustanowił niezbywalne prawo do żądania udzielenia zabezpieczenia.

Możliwości nadużycia prawa do odstąpienia mod umowy może dotyczyć tylko sytuacji, gdy prawo to jeszcze odstępującemu przysługiwało, czyli do zakończenia robót (np. gdy roboty wprawdzie trwają, lecz są w końcowej fazie).

Postanowienie SN z dnia 25 września 2024 r., I CSK 2335/23

Standard: 82678 (pełna treść orzeczenia)

W wykładni art. 649[4] k.c. zasadnie wskazuje się, że efektywność ochrony wykonawcy wymaga uznania, iż uprawnienie do odstąpienia od umowy (art. 649[4] § 1 k.c.), może być wykonane bez uszczerbku dla uprawnienia do żądania wynagrodzenia, o którym mowa w art. 649[4] § 3 k.c.

Wyrok SN z dnia 16 lipca 2021 r., V CSKP 106/21

Standard: 82679 (pełna treść orzeczenia)