Zarząd powierniczy Agencji Nieruchomości Rolnych nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa

W myśl art. 6 ust. 1 pkt 4 u.g.n.r.S.P., Agencja powołana została do realizacji zadań wynikających z polityki państwa, w szczególności w zakresie obrotu nieruchomościami i innymi składnikami majątku Skarbu Państwa użytkowanymi na cele rolne. Skarb Państwa powierzył Agencji wykonywanie prawa własności i innych praw rzeczowych na jego rzecz w stosunku do mienia państwowego (o którym mowa w art. 1 i 2 ustawy). Agencja, obejmując to mienie we władanie, wykonuje w imieniu własnym prawa i obowiązki z nim związane w stosunku do osób trzecich, jak również we własnym imieniu wykonuje związane z tymi składnikami obowiązki publicznoprawne (art. 5 ust. 1 i 2 u.g.n.r.S.P.).

W doktrynie wskazuje się, że przyjęte rozwiązanie oparte jest na konstrukcji prawnej zarządu powierniczego, w ramach którego Agencja ma realizować uprawnienia właścicielskie Skarbu Państwa w stosunku do mienia, którego właścicielem pozostaje Skarb Państwa. Wykonywanie przez Agencję jej ustawowych zadań w zakresie zarządu powierniczego nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa odbywa się dwutorowo, bowiem ustawodawca wyposażył tę instytucję zarówno w instrumenty działania właściwe stosunkom publicznoprawnym, regulowanym przepisami administracyjnoprawnymi, jak i w możliwość podejmowania czynności w obrocie cywilnoprawnym.

Ustawa wskazuje przypadki, w których Agencja w ramach powierzonych jej zadań wykonuje obowiązki publicznoprawne, wydając w tym zakresie decyzje administracyjne, np. dotyczące przekazania w zarząd nieruchomości z Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa na czas oznaczony lub nieoznaczony, w sprawie wygaśnięcia zarządu (art. 35 ust. 1, art. 36 ust. 1 ustawy). W art. 54 ustawy stwierdzono, że w sprawach w niej nieuregulowanych zastosowanie mają przepisy kodeksu cywilnego. Gospodarowanie przez Agencję nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa następuje między innymi poprzez sprzedaż i nabywanie nieruchomości (art. 27 u.g.n.r.S.P.), a także poprzez dzierżawę gruntów, ich zamianę lub inne formy prawne, przewidziane np. w art. 24 ust. 1 pkt 1 - 6 u.g.n.r.S.P. Z art. 28 ust. 1 ustawy wynika przy tym, że podstawowym sposobem prowadzącym do sprzedaży państwowych nieruchomości rolnych jest przetarg, stanowiący instrument zawarcia umowy unormowany w kodeksie cywilnym (art. 70 [1] k.c. i nast.). W tej sferze działalności statutowej Agencja wykonuje przysługujące Skarbowi Państwa prawa podmiotowe do zarządzanego mienia przy pomocy instytucji prawnych prawa cywilnego, z ograniczeniami ustawowymi podyktowanymi specyfiką zarządzanego mienia.

Wyrok SN z dnia 2 marca 2017 r., V CSK 435/16

Standard: 12793 (pełna treść orzeczenia)