Zdolność prawna i sądowa spółki cywilnej i jej wspólników

W przypadku prowadzenia działalności gospodarczej w formie spółki cywilnej podmiotowość prawna przysługuje jej wspólnikom, a nie spółce. Dlatego istotne znaczenie ma wyróżnienie stosunków wewnętrznych spółki, czyli pomiędzy poszczególnymi wspólnikami tej spółki a wszystkimi jej wspólnikami działającymi w tej formie oraz stosunków zewnętrznych, przy czym te ostatnie stosunki mogą obejmować relacje prawne wspólników spółki cywilnej z innymi podmiotami, ale także relacje prawne wynikające z prowadzonej przez wspólników spółki cywilnej działalności gospodarczej oraz działalności gospodarczej prowadzonej przez wspólnika odrębnie w stosunku do działalności w formie spółki cywilnej. Wówczas bowiem wspólnik dokonujący ze wspólnikami transakcji handlowej działa jako odrębny podmiot.

Postanowienie SN z dnia 6 kwietnia 2018 r., IV CSK 545/17

Standard: 66394 (pełna treść orzeczenia)

Przed wejściem w życie ustawy z 19 listopada 1999 r. - Prawo działalności gospodarczej (Dz. U. Nr 101, poz. 1178 ze zm.) spółka cywilna była uznawana za przedsiębiorcę (por. uchwałę SN z 7 lipca 1993 r., III CZP 87/93). W tym okresie, ale i przez pewien czas później, w orzecznictwie sądów powszechnych i Sądu Najwyższego wypowiadane były poglądy o możliwości przypisana spółce cywilnej zdolności prawnej i sądowej.

Z czasem w orzecznictwie sądów powszechnych i Sądu Najwyższego dotyczącym spraw ze stosunków cywilnych wypracowane zostało jednolite stanowisko odmawiające spółce cywilnej cech struktury organizacyjnej, która mogłaby być wyposażona w zdolność prawną, a zatem i sądową. Według tego stanowiska spółka cywilna jest wyłącznie umową prawa cywilnego, której zawarcie prowadzi do nawiązania wielostronnego stosunku zobowiązaniowego, chociaż i aktualnie zdarza się, że dostrzegana jest odrębność organizacyjna spółki od jej wspólników (por. nie publ. wyroki SN z 4 marca 2008 r., IV CSK 496/07, z 3 kwietnia 2008 r., II CSK 577/07, z 6 listopada 2008 r., III CSK 172/08).

Postanowienie SN z dnia 10 czerwca 2016 r., IV CSK 636/15

Standard: 38450 (pełna treść orzeczenia)