Zbieg przestępstw z art. 189 § 1 i art. 197 k.k.

Najpierw doszło do popełnienia czynu z art. 197 § 1 kk i dopiero następnie oskarżona miała zostać pozbawiona wolności. Do mieszkania oskarżonego pokrzywdzona przyszła dobrowolnie i początkowo dobrowolnie w nim przebywała. Dopiero po dokonaniu na niej gwałtu chciała mieszkanie opuścić. Dlatego podzielono stanowisko sądu I instancji co do tego, że pozbawienie wolności stanowi czyn odrębny. W realiach niniejszej sprawy pozbawienie pokrzywdzonej wolności przypisane oskarżonemu w pkt 2 nie stanowiło środka do popełnienia, zgwałcenia. Oskarżony po dokonaniu zgwałcenia powziął kolejny zamiar pozbawienia S. R. wolności, uniemożliwiając jej (pomimo wyraźnych próśb) - opuszczenie mieszkania. Pozbawienie wolności trwało około kilku godzin. 

Nie ma racji obrońca wywodząc, iż przestępstwo z art. 189 § 1 k.k. stanowi następczy czyn współukarany w stosunku do przestępstwa zgwałcenia. Trafnie podniósł Sąd odwoławczy, że w realiach procesowych przedmiotowej sprawy pozbawienie pokrzywdzonej wolności nie stanowiło środka do popełnienia zgwałcenia, zaś oskarżony każdorazowo podejmował odrębny zamiar dokonania kolejnego czynu.

Przesłanką dopuszczalności uznania czynu za współukarany jest przesądzenie, że stopień jego społecznej szkodliwości jest nieporównywalnie mniejszy niż przestępstwa głównego

Tzw. abstrakcyjny poziom karygodności typu czynu zabronionego z art. 189 § 1 k.k. nie może być postrzegany jako bagatelny w zestawieniu z typem czynu statuowanym w art. 197 § 1 k.k., o czym dobitnie przekonuje chociażby porównanie norm sankcjonujących obu przepisów.

Postanowienie SN z dnia 5 sierpnia 2020 r., IV KK 440/19

Standard: 76073 (pełna treść orzeczenia)