Powzięcie przez sąd wątpliwości co do zgodności z prawdą informacji zawartych w oświadczeniu majątkowym (art. 109 ust. 1 u.k.s.c.)
Oświadczenie majątkowe jako warunek formalny i przesłanka rozstrzygnięcia (art. 102 ust. 2 u.k.s.c.) Zwolnienie od kosztów sądowych (art. 94 - 118 u.s.k.c.)
Żeby zobaczyć pełną treść należy się zalogować i wykupić dostęp.
Przepis art. 109 ust. 1 u.k.s.c. nie obliguje sądu do prowadzenia z urzędu dochodzenia w celu poszukiwania okoliczności, które mogłyby uzasadniać udzielenie zwolnienia od kosztów sądowych. Dochodzenie przewidziane w art. 109 ust. 1 u.k.s.c. ma fakultatywny charakter i dotyczy takich sytuacji, w których okoliczności sprawy, w tym składane przez wnioskodawcę oświadczenia i dokumenty, wywołują wątpliwości co do rzeczywistego stanu majątkowego wnioskodawcy. Jego prowadzenia nie uzasadnia natomiast sytuacja, w której przedłożone dokumenty dają wystarczający obraz sytuacji wnioskodawcy, lecz nie uzasadnia on zwolnienia od kosztów sądowych.
Podkreślenia wymaga zarazem, że choć art. 109 ust. 1 u.k.s.c. nie wyklucza zarządzenia dochodzenia także wtedy, gdy zwolnienie od kosztów sądowych dotyczy osoby prawnej lub innej jednostki organizacyjnej, to jednak w kontekście oceny zasadności wniosku o udzielenie zwolnienia od kosztów sądowych instytucja ta powinna być stosowana przede wszystkim do osób fizycznych, które uzyskują zwolnienie od kosztów sądowych na podstawie oświadczenia składanego zgodnie z art. 102 ust. 1 i 2 u.k.s.c.
Sytuacja osób prawnych i jednostek organizacyjnych jest odmienna, ponieważ przepis art. 103 ust. 1 u.k.s.c. nie poprzestaje na wymaganiu złożenia oświadczenia, że wnioskodawca nie ma środków wystarczających na pokrycie kosztów sądowych, lecz nakłada na te podmioty procesowy ciężar wykazania, przy pomocy adekwatnych środków dowodowych, że nie dysponują one dostatecznymi środkami na uiszczenie kosztów sądowych. Osoby te nie mogą zatem oczekiwać, że brak z ich strony koniecznej aktywności zostanie zastąpiony podejmowaniem przez sąd czynności z urzędu (por. postanowienie SN z dnia 19 października 2001 r., I CZ 142/01).
Postanowienie SN z dnia 28 maja 2021 r., IV CZ 2/21
Standard: 58909 (pełna treść orzeczenia)
Jeśli sąd przy rozpoznawaniu wniosku o zwolnienie od kosztów sądowych podejmie wątpliwości co do zgodności z prawdą informacji zawartych w przedstawionym oświadczeniu o stanie majątkowych i dochodach, może zarządzić stosowne dochodzenie (art. 109 ust. 1 u.k.s.c.) lub odebrać od strony przyrzeczenie (art. 102 ust. 3 u.k.s.c.). W niniejszej sprawie czynności takich nie przedsięwzięto, a jednocześnie zakwestionowano prawdziwość złożonego oświadczenia. Bez przeprowadzenia tych czynności i dokonania stosownych ustaleń należy uznać zwolnienie powoda jedynie w części od kosztów sądowych za rozstrzygniecie przedwczesne i niemające uzasadnienia w zgromadzonym materiale procesowym.
Postanowienie SN z dnia 6 kwietnia 2017 r., IV CZ 2/17
Standard: 12410 (pełna treść orzeczenia)