Konkurencja zażalenia na odrzucenie odwołania i wniosku o przywrócenie terminu do złożenia odwołania

Zgodnie z art. 168 § 1 k.p.c., jeżeli strona nie dokonała w terminie czynności procesowej bez swojej winy, sąd na jej wniosek postanowi przywrócenie terminu. Z przepisu tego jasno wynika, że przywrócenia terminu można żądać jedynie wtedy, gdy się go uchybiło. Natomiast, jeżeli strona twierdzi, że czynności procesowej (tu: wniesienie skargi kasacyjnej) dokonała w terminie, a sąd błędnie uznał, że uchybiła terminowi - to może wnieść tylko zażalenie na odrzucenie skargi. Inaczej mówiąc, wniosek o przywrócenie terminu jest aktualny tylko wówczas, gdy strona nie neguje uchybienia terminu i wskazuje przyczyny usprawiedliwiające to uchybienie (por. orzeczenie Sądu Najwyższego z dnia 15 czerwca 1957 r., II CZ 123/57, NP. 1958 nr 3, s. 116 oraz postanowienie tego Sądu z dnia 10 stycznia 2014 r., I CZ 108/13, LEX nr 1521217). Jeżeli strona, jak uczynił to skarżący, wniosła dwa pisma procesowe o treści wzajemnie się wykluczającej (zażalenie na odrzucenie skargi kasacyjnej i wniosek o przywrócenie terminu do jej wniesienia), to sąd powinien zażądać od niej oświadczenia, czy popiera zażalenie a cofa wniosek o przywrócenie terminu, czy też cofa zażalenie, a popiera wniosek o przywrócenie terminu.

Postanowienie SN z dnia 16 czerwca 2015 r., I PZ 3/15

Standard: 11864 (pełna treść orzeczenia)

Wniosek o przywrócenie uchybionego terminu jest aktualny wtedy, gdy strona nie negując uchybienia terminowi wskazuje przyczyny usprawiedliwiające to uchybienie.

Podobnym rozumowaniem należy się kierować przy wyborze środka procesowego przysługującego stronie kwestionującej doręczenie pisma sądowego, od którego rozpoczyna się bieg terminu do dokonania odpowiedniej czynności procesowej, z uwzględnieniem że w takiej sytuacji procesowej wniosek o przywrócenie terminu do dokonania czynności procesowej nie przysługuje.

Skoro uczestnik postępowania kwestionował skuteczność dokonanego per aviso (art. 139 § 1 k.p.c.) doręczenia powiadomienia o rozprawie apelacyjnej, co pozbawiło go możliwości złożenie wniosku o doręczenie, ogłoszonego na tej rozprawie, pod jego nieobecność, wyroku z uzasadnieniem, to właściwym środkiem obrony było złożenie takiego wniosku i wykazanie, że bieg terminu do dokonania tej czynności nie rozpoczął się.

W razie wydania postanowienia o odrzuceniu wniosku, jako złożonego po terminie, uczestnikowi postępowania przysługiwało na podstawie art. 394[1] § 2 k.p.c. zażalenie do Sądu Najwyższego.

Postanowienie SN z dnia 12 listopada 2014 r., II CSK 297/14

Standard: 48534 (pełna treść orzeczenia)

Postępowanie o przywrócenie terminu do dokonania czynności procesowej oraz zażalenie na odrzucenie środka procesowego wzajemnie się wykluczają. Wyłączenie możliwości jednoczesnego uwzględnienia zażalenia i wniosku o przywrócenie terminu wynika nie tylko z konkurencyjności zawartych w nich wniosków zmierzających do wywołania przeciwstawnych skutków procesowych, ale i sprzeczności wewnętrznej ich podstaw. Zażalenie oparte jest bowiem na twierdzeniu, że termin został zachowany, a wniosek o przywrócenie terminu na przeciwnym, że do uchybienia doszło (por. orzeczenie Sądu Najwyższego z 15 czerwca 1957 r., II Cz 123/57, NP. 1958/3/116-118; postanowienia Sądu Najwyższego z 10 listopada 1998 r., II CKN 874/98, Lex nr 78415; z 15 listopada 1999 r., II Cz 129/99, Lex nr 110599; z 10 stycznia 2002 r., I CZ 198/01, Lex nr 53302).

Przewidziana w art. 168 § 1 k.p.c. możliwość przywrócenia terminu dotyczy czynności procesowej, a nie jej elementów składowych. W razie odrzucenia środka zaskarżenia wniosek o przywrócenie terminu jedynie do uzupełnienia braków środka zaskarżenia jest w tej sytuacji wnioskiem bezprzedmiotowym, a ewentualne przywrócenie terminu w takim tylko zakresie nie umożliwiałoby skutecznego wniesienia środka zaskarżenia uprzednio prawomocnie odrzuconego (por. postanowienia Sądu Najwyższego: z 22 lutego 2006 r., III CZ 4/06, Lex nr 200847; z 27 stycznia 2005 r., II UZ 48/04, Lex nr 794503; z 21 października 2011 r., IV CZ 71/11, Lex nr 1147791).

Postanowienie SN z dnia 7 lutego 2013 r., II CZ 173/12

Standard: 11827 (pełna treść orzeczenia)