Nałożenie grzywny na podstawie art. 594 k.s.h. jako sprawa w wpis w rozumieniu art. 694[1] § 1 k.p.c.

Zgodnie z art. 7 ustawy z dnia 12 sierpnia 1997 r. o Krajowym Rejestrze Sądowym (tekst jedn. Dz.U. z 2016 r. poz. 687 ze zm.) do postępowania przed sądami rejestrowymi stosuje się przepisy Kodeksu postępowania cywilnego o postępowaniu nieprocesowym, chyba że ustawa stanowi inaczej. Z kolei art. 694 [1] § 1 k.p.c. wyjaśnia, że sprawą rejestrową jest sprawa o wpis. Poza sprawami rejestrowymi sąd rejestrowy prowadzi szereg spraw pomocniczych i nadzorczych. Należą do nich także postępowania przymuszające i dyscyplinujące, do których zaliczyć należy postępowanie o nałożenie grzywny na podstawie art. 594 k.s.h. Do tego rodzaju postępowań zastosowanie znajdują ogólne przepisy o postępowaniu nieprocesowym, ponieważ nie są to sprawy o wpis w rozumieniu art. 694[1] § 1 k.p.c. (por. postanowienie SN z dnia 15 września 2016 r., IV CNP 11/16, nie publ.).

W prowadzonych przez sąd rejestrowy sprawach pomocniczo-nadzorczych o dopuszczalności zaskarżenia postanowienia sądu drugiej instancji decydują ogólne zasady określone w art. 519 ]1] § 1 k.p.c. oraz art. 394 [1] k.p.c. Skarga kasacyjna przysługuje zatem od prawomocnego postanowienia co do istoty sprawy oraz od postanowienia w przedmiocie odrzucenia wniosku i umorzenia postępowania kończących postępowania w sprawie z zakresu prawa osobowego, rzeczowego i spadkowego, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej.

Zaskarżone postanowienie dotyczy odrzucenia przez Sąd drugiej instancji zażalenia uczestnika, a więc postanowienia formalnego. Uznać je należy za kończące postępowanie w sprawie o nałożenie grzywny na członków zarządu jako osoby fizyczne, dopuszczalność jego wniesienia uzależniona jest więc od tego, czy w sprawie dopuszczalna jest skarga kasacyjna. W świetle art. 5191 § 1 k.p.c. skarga taka byłaby dopuszczalna jedynie wówczas, gdyby sprawę uznać za mieszczącą się w zakresie prawa osobowego, gdyż prima facie stwierdzić można, że nie jest to sprawa z zakresu prawa rzeczowego ani spadkowego.

W ramach kompetencji pomocniczo-nadzorczych sądu rejestrowego i sądu orzekającego w trybie nieprocesowym, dotyczących działania osób prawnych i ich organów, za sprawę z zakresu prawa osobowego można uznać jedynie sprawę, której rozstrzygnięcie bezpośrednio decyduje o istnieniu osoby prawnej lub jej zdolności do czynności prawnych. Taka wykładnia odpowiada celowi czynności pomocniczo-nadzorczych sądu i funkcji skargi kasacyjnej jako nadzwyczajnego środka zaskarżenia. Niewątpliwie sprawa o nałożenie grzywny na członka zarządu, który uniemożliwia wykonanie czynności rewizyjnych biegłemu takiego charakteru nie ma, co powoduje, że zażalenia uczestniczki uznać należy za niedopuszczalne.

Postanowienie SN z dnia 18 stycznia 2017 r., V CZ 89/16

Standard: 11638 (pełna treść orzeczenia)