Odpowiedzialność inwestora w razie odstąpienia przez wykonawcę od umowy z podwykonawcą
Odpowiedzialność inwestora i wykonawcy za zapłatę wynagrodzenia podwykonawcy (art. 647[1] k.c.)
Skoro odstąpienie przez wykonawcę od umowy z podwykonawcą robót przed ukończeniem obiektu (art. 644 w związku z art. 656 § 1 k.c.) wywiera skutek jedynie na przyszłość, a w odniesieniu do przeszłości umowa pozostaje w mocy, to brak podstaw do zwolnienia inwestora od solidarnej odpowiedzialności za zapłatę należnego podwykonawcy wynagrodzenia.
Stanowisko to nie pozostaje w sprzeczności z uchwałą Sądu Najwyższego z dnia 10 lipca 2015 r., III CZP 45/15, według której w razie odstąpienia przez wykonawcę od umowy o roboty budowalne, zawartej z podwykonawcą, inwestor nie ponosi odpowiedzialności na podstawie art. 647[1] § 5 k.c. W powołanej uchwale Sąd Najwyższy rozważał skutki odstąpienia przez wykonawcę od umowy o roboty budowalne, zawartej z podwykonawcą, na tle innej instytucji, chodziło bowiem o wykonanie przez wykonawcę robót budowlanych umownego prawa odstąpienia. Sąd Najwyższy przyjął, że odstąpienie przez wykonawcę od umowy z podwykonawcą - w przypadku realizacji umownego prawa odstąpienia – powoduje wygaśnięcie umowy ze skutkiem wstecznym, co prowadzi do wygaśnięcia odpowiedzialności inwestora na podstawie art. 647[1] § 5 k.c. Podkreślił, że na skutek odstąpienia przez wykonawcę robót od umowy z podwykonawcą powstają między stronami umowy zobowiązania wynikające z art. 395 § 2 k.c., natomiast cudzy dług, za który inwestor ponosi odpowiedzialność na podstawie art. 647[1] § 5 k.c., w takiej sytuacji już nie istnieje. Innymi słowy, upadek umowy ze skutkiem wstecznym powoduje upadek wyrażonej na jej zawarcie zgody inwestora, a w konsekwencji wygaśnięcie jego solidarnej odpowiedzialności, zapłata w ramach rozliczeń dokonywanych na podstawie art. 395 § 2 k.c. nie jest bowiem zapłatą z tytułu wynagrodzenia za wykonane roboty budowlane.
Odpowiedzialność inwestora, o której mowa w art. 647[1] § 5 k.c., jest powiązana z odpowiedzialnością wykonawcy za zapłatę wynagrodzenia przysługującego podwykonawcy robót budowalnych, a jej podstawą jest umowa łącząca wykonawcę z podwykonawcą.
Wyrok SN z dnia 24 stycznia 2017 r., V CSK 219/16
Standard: 11117 (pełna treść orzeczenia)
W razie odstąpienia przez wykonawcę od umowy o roboty budowlane, zawartej z podwykonawcą, inwestor nie ponosi odpowiedzialności na podstawie art. 647[1] § 5 k.c.
W doktrynie dominuje stanowisko, że wykonanie umownego prawa odstąpienia powoduje, że umowa, w której to uprawnienie zastrzeżono, wygasa ze skutkiem wstecznym (ex tunc). To stanowisko jest także akceptowane w judykaturze.
Odstąpienie przez wykonawcę robót budowlanych od umowy z podwykonawcą powoduje zatem, także w przypadku realizacji umownego prawa odstąpienia, wygaśnięcie tej umowy ze skutkiem wstecznym, co prowadzi także do wygaśnięcia odpowiedzialności inwestora na podstawie art. 647[1] § 5 k.c. Jak już bowiem wyżej wskazano dotyczy ona wyłącznie odpowiedzialności za zapłatę wynagrodzenia za wykonanie robót budowlanych i nie obejmuje obowiązku zapłaty innych należności przysługujących podwykonawcy wobec wykonawcy robót budowlanych.
Skuteczne odstąpienie przez wykonawcę robót budowlanych (generalnego wykonawcę) od umowy z podwykonawcą prowadzi do zmiany podstawy rozliczeń stron i podwykonawca traci roszczenie o zapłatę wynagrodzenia za wykonane roboty budowlane. Na skutek odstąpienia przez wykonawcę robót budowlanych od umowy z podwykonawcą powstają inne zobowiązania pomiędzy stronami umowy, wynikające z ustawy (określone w art. 395 § 2 k.c.). Natomiast cudzy dług, za który inwestor ponosi odpowiedzialność na podstawie art. 647[1] § 5 k.c., w takiej sytuacji nie istnieje.
Uchwała SN z dnia 10 lipca 2015 r., III CZP 45/15
Standard: 48066 (pełna treść orzeczenia)