Sprawy o orzeczenie zakazu prowadzenia działalności gospodarczej (art. 373-377 p.u.n)

Postępowanie w przedmiocie orzeczenia zakazu prowadzenia działalności gospodarczej nie jest wprawdzie postępowaniem upadłościowym, lecz jest z nim funkcjonalnie związane (por. uchwała SN z dnia 24 lutego 2005 r., III CZP 87/04).

Właściwy do rozpoznania wniosku o orzeczenie zakazu jest sąd upadłościowy, ewentualnie – sąd właściwy do rozpoznania sprawy o ogłoszenie upadłości (art. 375 pr. upadł.), a przyczyny orzeczenia zakazu łączą się ze stanem niewypłacalności dłużnika. Związku tego nie przekreśla możliwość orzeczenia zakazu także wtedy, gdy nie doszło do wszczęcia postępowania upadłościowego (art. 375 ust. 2 pr. upadł.).

Uchwała SN z dnia 3 grudnia 2021 r., III CZP 90/20

Standard: 59491 (pełna treść orzeczenia)

Sprawy o orzeczenie zakazu prowadzenia działalności gospodarczej rozpoznawane są w postępowaniu nieprocesowym, co oznacza, że przez odesłanie z art. 13 § 2 k.p.c. mają do nich zastosowanie przepisy kodeksu postępowania cywilnego o procesie, nie zaś przepisy prawa upadłościowego (por. postanowienie Sądu Najwyższego z 15 grudnia 2005 r., V CK 415/05, nie publ.).

Zgodnie z ogólnymi regułami, postępowanie przewidziane w art. 373-377 p.u.n. może być prowadzone przez wierzyciela osobiście, co w przypadku osób prawnych oznacza działanie przez ustawowe lub statutowe organy, albo przez wierzyciela reprezentowanego przez pełnomocnika.

Dla zainicjowania imieniem wierzyciela postępowania o orzeczenie zakazu prowadzenia działalności gospodarczej nie jest wymagane pełnomocnictwo upoważniające do wszczęcia i prowadzenia w jego imieniu tej kategorii spraw, czy konkretnej sprawy o orzeczenie zakazu prowadzenia działalności gospodarczej. Postępowanie takie może wszcząć i prowadzić osoba legitymująca się pełnomocnictwem ogólnym wierzyciela bądź pełnomocnictwem do prowadzenia jego imieniem spraw oznaczonych jako pewna kategoria, o ile w jej zakresie - z uwagi na określone przez mocodawcę cechy powierzanych pełnomocnikowi spraw - zmieści się także sprawa o orzeczenie zakazu prowadzenia działalności gospodarczej na podstawie art. 373-377 p.u.n. (art. 88 k.p.c.).

W niniejszej sprawie z żądaniem wydania orzeczenia na podstawie art. 373- 377 p.u.n. wystąpiła Dyrektor I Oddziału ZUS – M. Z., umocowana do działania za ten podmiot przez Prezesa ZUS. W toku postępowania za wnioskodawcę występowali też pracownicy, w tym profesjonalny pełnomocnik - radca prawny. Wszystkie pełnomocnictwa dla osób występujących za wnioskodawcę miały jednolitą treść. Były to pełnomocnictwa umocowujące pełnomocników do reprezentowania ZUS w postępowaniu przed sądami powszechnymi w sprawach: (pkt 1) z zakresu ubezpieczeń społecznych, (pkt 2) z zakresu postępowania upadłościowego, (pkt 3) dotyczących ksiąg wieczystych, składania oświadczeń i wniosków w tym zakresie, (pkt 4) w innych sprawach związanych z działalnością ZUS, w których nie jest określona wartość przedmiotu sporu lub w sprawach, w których wartość przedmiotu sporu nie przekracza 500.000 zł.

Sprawy o orzeczenie zakazu prowadzenia działalności gospodarczej, w których legitymacja ZUS wynika z korzystania przez ten podmiot ze statusu wierzyciela upadłego, za działania którego ma być odpowiedzialna osoba, w stosunku do której wnioskowane jest orzeczenie zakazu, są sprawami związanymi z działalnością ZUS, w których nie jest określona wartość przedmiotu sporu. Pełnomocnictwa, na podstawie których wszczęte zostało postępowanie upoważniały zatem osoby, którym udzieliły je osoby korzystające ze statusu organów ZUS do zainicjowania w imieniu tej osoby prawnej postępowania o orzeczenie zakazu prowadzenia działalności gospodarczej przez uczestnika na podstawie art. 373 p.u.n. i podejmowania w tym postępowaniu czynności w imieniu ZUS.

Postanowienie SN z dnia 26 stycznia 2017 r., I CZ 2/17

Standard: 10992 (pełna treść orzeczenia)