Przesłanki ubezwłasnowolnienia całkowitego (art. 13 § 1 k.c.)
Ubezwłasnowolnienie (art. 13 i 16 k.c.)
Żeby zobaczyć pełną treść należy się zalogować i wykupić dostęp.
Warunkiem ubezwłasnowolnienia całkowitego, o którym mowa w art. 13 § 1 k.c., jest ustalenie, że osoba, która ukończyła lat trzynaście, wskutek między innymi niedorozwoju umysłowego nie jest w stanie kierować swym postępowaniem.
Istnienie choroby psychicznej lub innej przyczyny wskazanej w art. 13 § 1 k.c. (czyli na przykład niedorozwoju umysłowego) nie jest przesłanką wystarczającą do orzeczenia ubezwłasnowolnienia całkowitego. Musi jej bowiem jeszcze towarzyszyć powiązana z tymi przyczynami niemożność kierowania swoim postępowaniem przez osobę fizyczną, której wniosek dotyczy.
Przez pojęcie „niemożność" rozumie się brak świadomego kontaktu z otoczeniem oraz brak możliwości intelektualnej oceny swojego zachowania i wywołanych w nim następstw (por. m.in. postanowienia SN: z dnia 17 maja 2013 r., I CSK 122/13).
Skoro istotną przesłankę ubezwłasnowolnienia całkowitego stanowi między innymi brak świadomego kontaktu z otoczeniem, to przesłanka ta może być bez wątpienia utożsamiana niemożnością zaspokajania potrzeby komunikowania się, będącej przecież z jedną z podstawowych potrzeb życiowych, których niemożność samodzielnego zaspokojenia decyduje o niezdolności do samodzielnej egzystencji jako warunku zaliczenia do znacznego stopnia niepełnosprawności w myśl art. 4 ust. 1 i 4 ustawy o rehabilitacji. Jeśli zatem dochodzi do całkowitego ubezwłasnowolnienia konkretnej osoby, to za uprawnione można przyjąć założenie, zgodnie z którym osoba ta, wskutek niemożności samodzielnego komunikowania się, jest też osobą niezdolną do samodzielnej egzystencji, a co za tym idzie dotyka ją znaczny stopień niepełnosprawności.
Wyrok SN z dnia 3 listopada 2021 r., I USKP 55/21
Standard: 61994 (pełna treść orzeczenia)
Ubezwłasnowolnienie jest formą głębokiej ingerencji w życie jednostki i powinno być stosowane wyłącznie w wypadkach, w których jest dla niej korzystne. Ubezwłasnowolnienie zarówno częściowo jak i całkowite nie może zostać orzeczone, jeżeli interesy określonej osoby są zaspokojone i zabezpieczone w inny sposób. Jak wynika z okoliczności sprawy, uczestnik postępowania dobrze funkcjonował w swoim środowisku, a niezależnie od tego uzyskał niezbędna mu pomoc, skoro przebywa w domu opieki społecznej. Zatem nie zachodzi potrzeba udzielenia mu pomocy (w postaci orzeczenia ubezwłasnowolnienia).
Wyrok SA w Katowicach z dnia 13 maja 2021 r., V ACa 118/20
Standard: 57142 (pełna treść orzeczenia)
Standard: 57542
Standard: 20587
Standard: 57569
Standard: 10888