Wykładnia norm prawa karnego odnoszących się do sfery obrotu gospodarczego

Istotą działalności gospodarczej jest podejmowanie przedsięwzięć obarczonych pewną dozą ryzyka. Postawa nadmiernie zachowawcza w pewnych sytuacjach może być nawet traktowana jako sprzeczna z wzorcem „dobrego gospodarza”. Podmioty aktywne na rynku międzynarodowym, uzyskujące przychody w obcych walutach siłą rzeczy są narażone na niebezpieczeństwa związane ze zmianami kursów walut. Jest to nieodłączny element otoczenia gospodarczego przedsiębiorstw w procesie prowadzenia działalności gospodarczej. Z procesem zarządzania ryzykiem kursowym w przedsiębiorstwie związana jest również ograniczona przewidywalność przyszłych zmian kursów walut, co powoduje możliwość osiągnięcia również potencjalnych strat finansowych.

Kierunek wykładni norm prawa karnego odnoszących się do sfery obrotu gospodarczego musi uwzględniać realia społeczne. Pomijanie tego, że w działalność gospodarczą jest nieuchronnie wpisana pewna doza ryzyka, może prowadzić do wniosków, że każde niepowodzenie przedsięwzięć gospodarczych uzasadnia odpowiedzialność karną. Nie jest zadaniem prawa karnego wywoływanie „efektu mrożącego” i zniechęcanie przedsiębiorców do działań odważnych, a nawet, do pewnego racjonalnie wyważonego poziomu, ryzykownych. Ustawodawca daje wyraz swojemu przekonaniu, że działalność gospodarcza musi wiązać się z ryzykiem. Czyni tak np. wyłączając wobec przedsiębiorców możliwość zmiany treści zobowiązania związanego z ich działalnością w przypadku istotnej zmiany siły nabywczej pieniądza (tzw. mała clausula rebus sic stantibus – art. 358 [1] § 4 k.c.).

Wyrok SA w Katowicach z dnia 16 marca 2017 r., II AKa 44/17

Standard: 10755 (pełna treść orzeczenia)

Wywodzenie szczególnych cech podmiotu przestępstwa z jego umiejscowienia w kodeksie karnym (w określonym jego rozdziale), oznacza niczym nieuzasadnione przyznanie pierwszeństwa pozajęzykowym metodom wykładni, zaś przyjęcie powszechnego charakteru tego przestępstwa nie przekreśla uznania obrotu gospodarczego za przedmiot jego ochrony (vide. uchwała SN z dnia 26 września 2002 r., I KZP 25/02). Wypada przypomnieć, że określone przestępstwo może naruszać nie tylko jedno dobro prawne. Treść tytułu rozdziału części szczególnej Kodeksu karnego wskazuje jedynie dobro chronione wszystkimi przepisami zamieszczonymi w danym rozdziale, pomijając przy tym zbliżone lub inne - obok głównego - przedmioty ochrony. 

Wyrok SA w Białymstoku z dnia 18 sierpnia 2016 r., II AKa 91/16

Standard: 78967 (pełna treść orzeczenia)