Sprzeniewierzenie; powierzenia rzeczy z zastrzeżeniem jej zwrotu (art. 284 § 2 k.k.)

Zachowanie oskarżonych polegające na wydobyciu w okresie 6 miesięcy tj. od 1 czerwca 2016 r. do końca grudnia 2016 r. kopalin z dzierżawionego gruntu w ilości przekraczającej aż o 221.100 ton kopalin więcej niż wynikało to z decyzji administracyjnych, ze skrajnym pogwałceniem warunków umowy dzierżawy, a następnie rozdysponowanie wydobytą kopaliną poprzez zbycie jej przez oskarżonych – wskazuje, że oskarżeni obiektywnie rozporządzili cudzą rzeczą ruchomą (tj. przedmiotową kopaliną), jak też, że ich działaniu towarzyszył tzw. animus rem sibi habendi, tj. zamiar zatrzymania rzeczy dla siebie bez żadnego ku temu tytułu i ekwiwalentu, tym samym włączyli przedmiotową kopalinę wydobytą w zakresie niezgodnym z warunkami umowy dzierżawy, wymaganiami prawidłowej gospodarki i warunkami koncesji na wydobycie kopaliny, którą następnie rozporządzili przez jej zbycie.

Sąd Apelacyjny w pełni podziela także ocenę Sądu meriti, że o zamiarze oskarżonych świadczą tak okoliczności zaistniałe przed popełnieniem czynu ( w szczególności przyjęte przez nich zamówienia na dostarczenie pospółki w ilościach przekraczających wielokrotnie limity określone koncesjami dla każdego ze złóż), jak i bezpośrednio po dokonaniu czynu (tj. działania oskarżonych mające na celu ukrycie wydobycia kopalin w zakresie przekraczającym warunki umowy dzierżawy oraz warunki koncesji wydobywczych i zatajenie zbycia tych ponadumownie i ponadkoncesyjnie pozyskanych kopalin przed oskarżycielami posiłkowymi). Tym samym w sposób jednoznaczny działania oskarżonych prawidłowo zostały uznane przez Sąd I instancji jako wypełniające dyspozycję art. 284 § 2 k.k. w zw. z art. 294 § 1 k.k. w stosunku do mienia znacznej wartości (art. 115 § 5 k.k.).

Sprzeniewierzenie stanowiące kwalifikowany typ przywłaszczenia polega na przywłaszczeniu rzeczy powierzonej sprawcy co oznacza z kolei przekazanie władztwa nad tą rzeczą z zastrzeżeniem późniejszego zwrotu – przy czym powierzenie może nastąpić z prawem do używania lub użytkowania rzeczy bądź bez tego prawa (tak przykładowo: Górniok [w:] Górniok i in., t. 2, s. 401). W tym stanie rzeczy wbrew twierdzeniom obrońców kopalina stanowiła składnik cudzego majątku, zaś na mocy umowy dzierżawy znalazła się w ich posiadaniu (została powierzona), a następnie bezprawnie nią rozporządzili z wykluczeniem pokrzywdzonych (osób uprawnionych).

Wyrok SA w Warszawie z dnia 13 kwietnia 2022 r., II AKa 282/21

Standard: 78028 (pełna treść orzeczenia)