Umorzenie egzekucji co do świadczeń wymagalnych w przyszłości na żądanie dłużnika (art. 883 § 2 k.p.c.)

Wnioskodawca wniósł o zezwolenie na złożenie do depozytu sądowego kwoty 6000 zł stanowiącej równowartość sześciokrotnych zasądzonych alimentów z jednoczesnym upoważnieniem komornika sądowego do podejmowania przez niego kwot nieuiszczonych przez wnioskodawcę wymagalnych należności alimentacyjnych.

Wskazać należy, że na podstawie art. 883 § 2. k.p.c. dłużnik może żądać umorzenia egzekucji co do świadczeń wymagalnych w przyszłości, jeżeli uiści wszystkie świadczenia wymagalne i złoży na rachunek depozytowy Ministra Finansów sumę równającą się sumie świadczeń periodycznych za sześć miesięcy, z równoczesnym umocowaniem komornika do podejmowania tej sumy. Komornik skorzysta z tego umocowania, gdy stwierdzi, że dłużnik popadł w zwłokę z uiszczeniem świadczeń wymagalnych; równocześnie wszczyna z urzędu egzekucję.

Z redakcji przywołanego przepisu wyraźnie wynika, że chodzi nie o depozyt sądowy, ale o rachunek depozytowy Ministra Finansów prowadzony na podstawie art. Art. 83a. 1. ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (Dz.U.2017.2077 j.t.) w Banku Gospodarstwa Krajowego.

Z powyższego wynika, że do rozpoznania wniosku nie jest przewidziana droga sądowa, gdyż do umorzenia postępowania egzekucyjnego nie jest wymagane uprzednie złożenie sum pieniężnych na rachunek depozytowy sądu za uprzednim zezwoleniem sądu. Powyższy przepis wyraźnie odwołuje się do złożenia przez dłużnika stosownej kwoty, a nie do sprawy o złożenie przedmiotu świadczenia do depozytu sądowego (art. 692 k.p.c.). Wynik wykładni językowej jest więc taki, że dłużnik dokonuje złożenia stosownej sumy na rachunek depozytowy bez uzyskania w postępowaniu nieprocesowym zezwolenia sądu. Odmienna interpretacja pozostawałaby w sprzeczności z niekwestionowanym w judykaturze i literaturze poglądem, że złożenie świadczenia do depozytu sądowego na podstawie prawomocnego postanowienia sądu następuje w celu wywołania skutków materialnoprawnych.

Odmienna wykładnia pozostawałaby w sprzeczności z funkcją postępowania egzekucyjnego, które powinno za pomocą prostych środków i możliwie najszybciej doprowadzić do zaspokojenia wierzyciela. Przyjęcie dodatkowego wymagania, polegającego na konieczności uzyskania zgody sądu na złożenie przez dłużnika kwoty pieniężnej na podstawie art. 883 § 2 k.p.c., pozostawałoby w sprzeczności z tym założeniem.

Trzeba wyraźnie podkreślić, że na gruncie art. 883 § 2 k.p.c. złożenie do depozytu wskazanej w nim sumy wypływa wyłącznie z potrzeb postępowania egzekucyjnego, stanowiąc realizację roszczenia skonkretyzowanego prawomocnym wyrokiem. Działanie dłużnika stanowi wykonanie obowiązku nałożonego w tytule wykonawczym i nie należy go postrzegać jako surogat wykonania zobowiązania w rozumieniu prawa materialnego. W tym wypadku dłużnik jest dysponentem toczącego się postępowania egzekucyjnego i w razie rzetelnego wywiązywania się z prawomocnie zasądzonego świadczenia może skorzystać z przewidzianej przez ustawodawcę możliwości uniknięcia negatywnych skutków związanych z prowadzeniem sądowego postępowania egzekucyjnego.

Spełnienie wymagań objętych hipotezą omawianego przepisu powoduje, że komornik po wysłuchaniu wierzyciela i dłużnika na podstawie art. 827 k.p.c. umarza egzekucję co do świadczeń wymagalnych w przyszłości. Na to postanowienie przysługuje skarga na czynność komornika, a na orzeczenie sądu rejonowego w tym przedmiocie zażalenie do sądu drugiej instancji (art. 828 k.p.c.). Ewentualne zatem badanie w drodze postępowania depozytowego, czy - według przytoczonych przez dłużnika okoliczności - złożenie do depozytu stosownej sumy jest w tej sytuacji uzasadnione pozostawałoby w sprzeczności z zasadą efektywności postępowania egzekucyjnego (tak SN w uchwale z dnia 27 lutego 2008 r., III CZP 153/07).

Postanowienie SR w Olsztynie z dnia 22 stycznia 2018 r., III RNs 1861/17

Standard: 58409 (pełna treść orzeczenia)