Gotowość pracownika do pracy w rozumieniu art. 81 k.p.

Zasadniczo nie jest uprawniona ocena (w aspekcie art. 8 k.p.) żądania pracownika faktycznego dopuszczenia do pracy z perspektywy przesłanki gotowości do pracy. Gotowość do pracy rozumiana jako zamiar wykonywania pracy, faktyczna zdolność do świadczenia pracy oraz pozostawanie w dyspozycji pracodawcy ma istotne znaczenie w wypadku żądania wynagrodzenia za czas niewykonywania pracy na podstawie art. 81 § 1 k.p., ale nie gdy pracownik wyłącznie domaga się, aby pracodawca wykonał swój obowiązek umożliwienia mu wykonywania umówionego zatrudnienia. W tym wypadku wystarczy sama deklaracja gotowości do pracy, której prawdziwość weryfikuje przystąpienie lub nieprzystąpienie do wykonywania obowiązków pracowniczych (po stworzeniu przez pracodawcę warunków do jej wykonywania, w tym skierowanie na badanie lekarskie potwierdzające zdolność do pracy). Innymi słowy, pracodawca ma obowiązek umożliwić pracownikowi, z którym łączy go stosunek pracy, wykonywanie umówionej pracy a wtedy pracownik ma obowiązek podjąć pracę. Niewykonanie przez pracownika tego obowiązku uprawnia pracodawcę do rozwiązania stosunku pracy, w skrajnych wypadkach nawet bez wypowiedzenia z winy pracownika. Tym samym uwarunkowania faktyczne, w których pozostaje pracownik domagający się dopuszczenia do pracy (związanie zatrudnieniem w innym podmiocie) nie mogą dezawuować intencji pracownika ani też nie upoważniają do oceny, że domaganie się dopuszczenia do pracy stanowi nadużycie prawa podmiotowego (art. 8 k.p.). To w gestii pracownika leży pomyślne uwolnienie się od zobowiązań uniemożliwiających mu wykonywanie pracy u pracodawcy dopuszczającego go do pracy, a jeśli temu nie sprosta, to, jak wskazano wyżej, pracodawcy przysługują uprawnienia do rozwiązania stosunku pracy.

Wyrok SN z dnia 15 czerwca 2023 r., III PSKP 47/22

Standard: 72859 (pełna treść orzeczenia)

Przykładowo można wskazać wyroki Sądu Najwyższego, w których uznano działania pracownika za niewypełniające przesłanek zgłoszenia gotowości do pracy:

1/ w wyroku z dnia 19 maja 2004 r., I PK 486/03 (LEX nr 585700) Sąd Najwyższy uznał, że powódka - nauczycielka - która jeden raz w rozmowie z dyrektorem wyraziła zamiar wykonywania pracy i uzewnętrzniła gotowość do jej wykonywania, nie wykazała gotowości do pracy, ponieważ powinna udowodnić, iż miała zamiar wykonywania pracy i uzewnętrznić go także w późniejszym okresie, choćby przez deklaracje gotowości do pracy składane na początku kolejnych okresów nauczania w szkole;

2/ w wyroku z dnia 23 września 2004 r., I PK 541/03, w sprawie, w której powódka - pielęgniarka - dochodziła wynagrodzenia za gotowość do pracy za okres kilku miesięcy i tylko jeden raz uzewnętrzniła gotowość jej wykonywania, Sąd Najwyższy wyraził pogląd, że sam fakt prowadzenia procesu i podtrzymywania żądania ustalenia istnienia stosunku pracy na czas nieokreślony oraz „przywrócenia do pracy” nie jest wystarczający w świetle wymagań art. 81 § 1 k.p.;

3/ w wyroku z dnia 4 października 2007 r., I PK 126/07, Sąd Najwyższy stwierdził, że w okolicznościach sprawy, gdy powódka dochodzi wynagrodzenia za czas dłuższy niż rok, jednorazowe zgłoszenie gotowości podjęcia pracy na początku tego okresu nie może być uznane za wystarczające, dodając jednak, że dla ustalenia spełnienia koniecznych przesłanek gotowości powódki do pracy mogą być przydatne dowody i oświadczenia zawarte w sprawie o ustalenie istnienia stosunku pracy toczącej się w spornym okresie;

4/ w wyroku z dnia 13 grudnia 2007 r., I PK 149/07, w sprawie o wynagrodzenie za gotowość do pracy w okresie 6 miesięcy, Sąd Najwyższy stanął na stanowisku, że dwukrotne pisemne zgłaszanie przez powoda (dyrektora klubu sportowego) gotowości podjęcia pracy wraz z prośbą o wskazanie miejsca świadczenia pracy, rozmowa przeprowadzona z ówczesnym prezesem pozwanego na temat dalszego zatrudnienia i wreszcie wystąpienie z powództwem o ustalenie istnienia stosunku pracy, stanowią dostateczne uzewnętrznienie zamiaru świadczenia pracy; jeśli wcześniej pracownik nie uzewnętrznił wobec pracodawcy woli świadczenia pracy, to zadeklarowanie gotowości do pracy - ze swej istoty - nie może potwierdzać stanu owej gotowości za okresy przypadające przed zgłoszoną deklaracją (wyrok SN z dnia 28 stycznia 2011 r., I PK 167/2010 oraz z dnia 14 października 2013 r., II PK 16/13).

Wyrok SN z dnia 16 lutego 2023 r., III PSKP 3/22

Standard: 70316 (pełna treść orzeczenia)