Odszkodowanie za stosowanie środka zapobiegawczego w postaci zawieszenia w czynnościach służbowych

Przepisy k.p.k. nie przewidują możliwości dochodzenia od Skarbu Państwa odszkodowania za stosowanie np. środka zapobiegawczego w postaci zawieszenia w czynnościach służbowych.

Artykuły 552a i 552b kodeksu postępowania karnego dotyczące odszkodowania za poniesioną szkodę i zadośćuczynienia za doznaną krzywdę zostały bowiem uchylone przez art. 1 pkt. 132 ustawy z dnia 11 marca 2016r. zmieniającej m.in. ustawę k.p.k. z dniem 15 kwietnia 2016r.

Pełnomocnik wnioskodawcy pomimo, że domagał się we wniosku odszkodowania za niesłuszne stosowanie środka zapobiegawczego w postaci zawieszenia w czynnościach służbowych – czyli stricte nawiązującego do nie obowiązujących już przepisów art.552a i 552b k.p.k. – nie wskazał zresztą ani podstawy prawnej tego żądania ( mając świadomość, że taka już nie obowiązuje) , ani w uzasadnieniu nie odniósł się do tego, na czym to żądanie opiera. Analizując ustawę zmieniającą z dnia 11 marca 2016r. nie sposób dojść do przekonania , iż w stosunku do wnioskodawcy należy zastosować przepisy obowiązujące uprzednio, to jest przed dniem 15 kwietnia 2016r. Wniosek został bowiem złożony pod rządami obecnie obowiązującego kodeksu postępowania karnego ( i to ponad pól roku od jego obowiązywania) , i ustawa nie przewiduje już odpowiedzialności Skarbu Państwa , takiej jak w uchylonych art.552a i 552b k.p.k.

Kodeks postępowania karnego nie reguluje wprost kwestii ewentualnych tzw. praw nabytych, i okoliczność, że wnioskodawca nabył prawo żądania odszkodowania z chwilą uprawomocnienia się orzeczenia kończącego postępowanie w sprawie w czasie obowiązywania przepisów art.552a i 552b k.p.k. nie oznacza , że w momencie ich uchylenia przez ustawodawcę, prawa te wciąż mu przysługują, tym bardziej, że wnioskodawca mógł wystąpić z roszczeniem jeszcze w czasie obowiązywania poprzedniej ustawy k.p.k. – miała na to czas od 16 lutego aż do 14 kwietnia 2016r. i z tej możliwości nie skorzystał. Sama koncepcja praw nabytych nie tylko , że nie jest wprost uregulowana w k.p.k. to nadto nie ma charakteru absolutnego. Zasada praw nabytych znajduje zastosowanie najszersze w prawie karnym materialnym i np. podatkowym, a kwestie odszkodowania i zadośćuczynienia regulują wprost przepisy procesowe. W końcu, w przypadku wątpliwości intencji ustawodawcy co do stosowania nowych przepisów czy uprzednich, znajduje jako ultima ratio domniemanie bezpośredniego działania prawa nowego. Zmiana przepisów pozwalających na dochodzenie swoich roszczeń od Skarbu Państwa nie oznacza utrwalenie wcześniejszego stanu na przyszłość.

Postanowienie SO w Suwałkach z dnia 18 lutego 2015 r., I Ca 28/15

Standard: 10370 (pełna treść orzeczenia)