Wierzytelności publicznoprawne jako przedmiot skargi pauliańskiej
Przedmiot ochrony skargi pauliańskiej (art. 527 k.c. i art. 530 k.c.) Droga sądowa w sprawach ze stosunków publicznoprawnych
Żeby zobaczyć pełną treść należy się zalogować i wykupić dostęp.
Dopuszczalne jest analogiczne stosowanie art. 527 i nast. k.c. w celu ochrony publicznoprawnej wierzytelności powstałej wskutek wydania, na podstawie art. 45 § 1 zd. 1 k.k., rozstrzygnięcia o przepadku korzyści majątkowej - także w sytuacji, w której przypisany skazanemu czyn przestępny nie wiąże się z wyrządzeniem szkody innemu podmiotowi.
Art. 527 § 1 k.c., także w zw. z art. 530 k.c., nie może znaleźć bezpośredniego zastosowania do ochrony wierzytelności publicznoprawnych. W odniesieniu do takich wierzytelności zasadniczo możliwe jest stosowanie przepisów o skardze pauliańskiej w drodze analogii. Stosowanie takie jest dopuszczalne również w przypadku orzeczenia na podstawie art. 45 § 1 zd. 1 k.k. o przepadku korzyści majątkowej, gdyż unormowania dotyczące tej instytucji nie obejmują instrumentów ochrony sytuacji prawnej wierzyciela publicznoprawnego, a jednocześnie brak podstaw do uznania, że taka regulacja instytucji przepadku korzyści majątkowej miała, w zamierzeniu ustawodawcy, charakter zupełny, kompletny i tym samym wykluczała stwierdzenie zaistnienia luki prawnej.
Dla udzielenia ochrony pauliańskiej nie jest istotne, czy orzeczenie przepadku korzyści majątkowej jest powiązane ze skazaniem za dopuszczenie się czynu wywołującego szkodę w majątku innego podmiotu.
Wyrok SN z dnia 15 czerwca 2022 r., II CSKP 573/22
Standard: 66816 (pełna treść orzeczenia)
W zakresie dopuszczalności drogi sądowej w sprawie o ochronę wierzytelności publicznoprawnej wprost wskazał Sąd Najwyższy w uchwale (7) sędziów z dnia 12 marca 2003 r. w sprawie III CZP 85/02, w której przyjął przynależność do drogi sądowej sprawy z opartego na art. 527 k.c. powództwa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych wytoczonego w celu ochrony należności z tytułu składki na ubezpieczenie społeczne. Odnośnie spraw dotyczących pauliańskiej ochrony należności podatkowych wypowiedział się Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 13 maja 2005 r. w sprawie I CK 677/04. Dopuścił on możliwość zastosowania instytucji skargi pauliańskiej do wierzytelności publicznoprawnych.
Wyrok SO w Olsztynie z dnia 12 kwietnia 2019 r., I C 681/18
Standard: 28896 (pełna treść orzeczenia)
Art. 527 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny w zakresie, w jakim znajduje zastosowanie na zasadzie analogii legis do ochrony należności publicznoprawnych, jest zgodny z art. 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej.
Korzystający ze skargi pauliańskiej organ władzy publicznej nie działa władczo, nie wykonuje właściwego mu imperium, ale funkcjonuje jak podmiot prawa prywatnego, dochodząc swoich praw w procesie cywilnym.
Skarga pauliańska nie kreuje zatem nowej sytuacji prawno-materialnej w sferze prawa podatkowego. Nie nakłada na osobę trzecią nieznanej prawu podatkowemu daniny. Skarga pauliańska jest jedynie instrumentem ochrony słusznego interesu powoda, pokrzywdzonego przez czynność prawną dłużnika z pozwanym. Wyrok sądu, wieńczący postępowanie wszczęte skargą pauliańską, powoduje, że wobec pokrzywdzonego powoda, i tylko wobec niego, przejście w drodze czynności prawnej dokonanej przez dłużnika z pozwanym korzyści majątkowej z majątku dłużnika do majątku pozwanego nie następuje. Obowiązek, jaki spoczywa na pozwanym, polega zasadniczo jedynie na nakazie znoszenia egzekucji skierowanej do korzyści, którą pozwany uzyskał wskutek czynności prawnej dokonanej z dłużnikiem z pokrzywdzeniem powoda.
Mając powyższe na uwadze, nie można zgodzić się, że stosowany analogicznie do ochrony należności publicznoprawnych art. 527 § 1 k.c. jest formą uprzywilejowania państwa wobec obywatela i stanowi zarazem nieznaną prawu publicznemu instytucję. Sąd, stwierdzając na podstawie art. 527 i nast. k.c. bezskuteczność umowy zawartej między dłużnikiem publicznoprawnym i osobą trzecią, nie wkracza w ogóle w obszar uprawnień i obowiązków podatkowych o charakterze materialno-prawnym osoby trzeciej (pozwanego).
Wyrok TK z dnia 18 kwietnia 2018 r., K 52/16
Standard: 45465 (pełna treść orzeczenia)
Standard: 16746 (pełna treść orzeczenia)
Standard: 10283 (pełna treść orzeczenia)
Standard: 10877 (pełna treść orzeczenia)
Standard: 16298 (pełna treść orzeczenia)
Standard: 16747 (pełna treść orzeczenia)
Standard: 15959 (pełna treść orzeczenia)
Standard: 45504 (pełna treść orzeczenia)
Standard: 58123 (pełna treść orzeczenia)