Obowiązek zamawiającego odebrania dzieła (art. 643 k.c.)

Zamawiający nie ma obowiązku odebrania dzieła, o którym mowa w art. 643 k.c., i zapłaty wynagrodzenia (art. 642 § 1 k.c.) w razie wydania mu dzieła z wadami istotnymi, a więc takimi, które uniemożliwiają korzystanie z niego zgodnie z przeznaczeniem lub sprzeciwiają się wyraźnie umowie (zob. m. in. postanowienie SN z dnia 17 kwietnia 2015 r., III CZP 8/15, wyrok z dnia 26 czerwca 2015 r., V CSK 312/14).

Jeżeli jednak pomimo istnienia wady dzieło odbiera, ciąży na nim obowiązek zapłaty wynagrodzenia, co nie pozbawia go możliwości wykazywania, że doszło do nienależytego wykonania umowy, w związku z czym obowiązek ten wyraża się niższą kwotą, a nawet, że w ogóle nie istnieje (zob. wyrok SN z dnia 23 sierpnia 2012 r., II CSK 21/12).

Wprawdzie w regulacji umowy o roboty budowlane (art. 647–658) brak jest normy wiążącej wyraźnie czynności odbioru obiektu z wymagalnością roszczenia wykonawcy o zapłatę wynagrodzenia (por. art. 642 § 1), to jednak w doktrynie i orzecznictwie dopuszcza się wypełnienie tej luki przez analogię do zasad wypracowanych w tym zakresie dla umowy o dzieło (por. wyroki SN z dnia 29 marca 2012 r., I CSK 333/11; z dnia 4 lutego 2011 r., III CSK 143/10, z dnia 15 czerwca 2007 r., V CSK 63/07, z dnia 20 listopada 2008 r., III CSK 184/08, uchwałę (7) SN z dnia 29 września 2009 r., III CZP 41/09).

Wyrok SN z dnia 15 stycznia 2021 r., V CSKP 201/21

Standard: 62049 (pełna treść orzeczenia)

Wykładnia art. 643 k.c. uprawnia pogląd, że zamawiający nie ma obowiązku dokonywania odbioru dzieła wadliwego. 

Przepisy kodeksu cywilnego posługują się sformułowaniem oddania dzieła (art. 642 KC) jak i odbioru dzieła (art. 643 KC). Obowiązek odebrania dzieła jest warunkowany równoczesnym jego oddaniem. O ile odebranie dzieła świadczy o jego odebraniu, to oddanie działa nie jest równoznaczne z odbiorem i nie zawsze będzie prowadziło do uznania umowy za wykonaną.

Samo dostarczenie dzieła do odbioru nie jest tożsame z jego wydaniem (oddaniem) w rozumieniu art. 643 KC.

W orzecznictwie i doktrynie przyjmuje się, że wykonanie umowy o dzieło poprzez jego zaoferowanie zamawiającemu ma miejsce wtedy, gdy nastąpiło wykonanie dzieła oznaczonego w umowie w takiej postaci, iż dzieło to spełnia cechy zamówienia. Oznacza to taką jego postać, ilość i jakość, że może być wykorzystane do celów, jakie przyświecały zamawiającemu (por. uz. wyroku SN z dnia 6 lutego 2008 r., II CSK 421/07, oraz z dnia 15 marca 2012 r., I CSK 287/11).

Oddanie dzieła zależy od równoczesnej aprobaty świadczenia przez zamawiającego. Przy odbiorze dzieła i ustaleniu zgodności jego cech jakościowych z treścią zobowiązania miarodajna jest przede wszystkim ocena zamawiającego. Niepodobna założyć wymuszenia na zamawiającym dokonania odbioru dzieła z wadami. Inaczej mówiąc, na gruncie art. 643 KC., przyjmuje się, że obowiązek odbioru dzieła wchodzi w rachubę jedynie wówczas, gdy świadczenie wykonawcy odpowiada treści zobowiązania.

Wyrok SN z dnia 12 października 2017 r., IV CSK 708/16

Standard: 16101 (pełna treść orzeczenia)

Zobacz glosy