Wykonywanie zadań publicznych (sprawowanie władzy publicznej) przez jednostki samorządu terytorialnego

Typowe zadania samorządowe to zadania lokalne, wykonywane w imieniu społeczności danego terenu, zadania ochronne natomiast to zadania realizowane przede wszystkim w interesie całego społeczeństwa. Wszystkie działania podejmowane przez władze samorządowe powinny zapobiegać kształtowaniu niekorzystnych, z punktu widzenia interesu ogólnonarodowego, lokalnych kwestii w zakresie ekologii. Dlatego należy mieć świadomość, że zdecydowana większość zadań w dziedzinie ochrony środowiska nie będzie miała charakteru lokalnego, mimo że wykonawcą tych zadań będzie samorząd terytorialny. Realizowane będą one głównie w interesie publicznym - ogólnopaństwowym, a dopiero później w interesie publicznym - lokalnym. Zdaniem Trybunału Konstytucyjnego, wkroczenie prawodawcy w sferę samodzielności jednostek samorządu terytorialnego w wykonywaniu zadań własnych uzasadnia ponadlokalny charakter gospodarki odpadami, usprawiedliwiający wprowadzenie wymogów, które pozwolą na najbardziej efektywną realizację założeń ustawy oraz ochronę środowiska.

Wyrok TK z dnia 28 listopada 2013 r., K 17/12

Standard: 189 (pełna treść orzeczenia)

Koncepcja samorządu terytorialnego zakłada wydzielenie pewnego zakresu spraw publicznych i powierzenie ich samodzielnej realizacji wspólnotom lokalnym. Jest to wydzielona część zadań, które ma obowiązek wykonywać państwo. O zakresie zadań realizowanych przez jednostki samorządu terytorialnego decyduje ustawodawca, który ma prawo zarówno przekazywania nowych jak i modyfikacji dotychczasowych zadań. Równocześnie ustawodawca wyposaża gminy w odpowiednie kompetencje, które umożliwiają wykonywanie zadań, to znaczy podejmowanie określonych w prawie działań, aby zrealizować wyznaczone cele. Na wykonywanie zadania danego rodzaju składa się wiele czynności o różnym charakterze. Podobnie wykonywanie zadania zazwyczaj wiąże się z koniecznością ponoszenia wielu, różnorodnych wydatków budżetowych. A zatem nie można automatycznie utożsamiać z zadaniem gminy, w konstytucyjnym znaczeniu tego zwrotu, ani wydatków budżetowych z określonego tytułu, ani ich ewentualnego wzrostu.

Konstytucja określa w sposób ogólny zadania, jakie ma realizować samorząd terytorialny. Zgodnie z art. 166 ust. 1 Konstytucji podstawowe zadania własne samorządu terytorialnego polegają na zaspokajaniu potrzeb zbiorowych członków wspólnoty samorządowej. Natomiast art. 163 Konstytucji wprowadza domniemanie, że jednostki samorządu terytorialnego wykonują wszystkie zadania publiczne niezastrzeżone przez Konstytucję i ustawy dla organów innych władz publicznych. Określenie szczegółowego katalogu zadań samorządu terytorialnego pozostawiono do unormowania przez ustawodawcę zwykłego.

Wyrok TK z dnia 8 kwietnia 2010 r., P 1/08, OTK-A 2010/4/33, Dz.U.2010/75/488

Standard: 190 (pełna treść orzeczenia)