Żądanie podwykonawcy od inwestora zapłaty kaucji gwarancyjnej
Umowa kaucji gwarancyjnej
Zgodnie z najnowszym stanowiskiem Sądu Najwyższego – podwykonawca może domagać się od inwestora zapłaty pieniędzy, które główny wykonawca zatrzymał jako kaucję gwarancyjną (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 5 listopada 2015 r., V CSK 124/15). Sąd Najwyższy doszedł bowiem do wniosku, że umowa zawarta przez wykonawcę z podwykonawcą robót budowlanych nie może zawierać takich postanowień, które ograniczałyby możliwość zastosowania wynikającej z art. 647 1 § 5 k.c. solidarnej odpowiedzialności inwestora i wykonawcy za zapłatę podwykonawcy wynagrodzenia za wykonane przez niego roboty budowlane.
Jak zauważył Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 25 maja 2016 r. (V CSK 481/15) charakter prawny zabezpieczenia nazywanego kaucją gwarancyjną, zawsze musi być oceniany przez pryzmat postanowień umownych – czy strony chciały nadać zabezpieczeniu charakter kaucji gwarancyjnej, czy też, jako zabezpieczenie miało służyć zatrzymanie wynagrodzenia wykonawcy, który po pierwsze, godził się na wypłacenie tej jego części w innym terminie, a po drugie, zgadzał się, by inwestor przeznaczył je na pokrycie wierzytelności z tytułu nienależytego wykonania robót budowlanych.
Zabezpieczenie – poprzez okresowe zatrzymywanie wynagrodzenia wykonawcy – pełni funkcję zbliżoną do kaucji gwarancyjnej, ale nie spełnia jej wymogów konstrukcyjnych. Przy kaucji gwarancyjnej musi dojść do przeniesienia własności środków pieniężnych z wykonawcy na zamawiającego.
Wyrok SA w Białymstoku z dnia 24 marca 2017 r., I ACa 873/16
Standard: 10021 (pełna treść orzeczenia)
Stanowisko Sądu Apelacyjnego, że zatrzymana przez pozwanego inwestora kwota tytułem kaucji gwarancyjnej nie stanowi części należnego powodowi wynagrodzenia, a w konsekwencji, że nie zaistniały przesłanki do uwzględnienia powództwa na podstawie art. 647[1] § 5 k.c., uznać należy za stanowisko co najmniej przedwczesne, ponieważ ocena prawna w tym przedmiocie jest wysoce niejednoznaczna.
Co prawda, postanowienia umowne określające sposób zabezpieczenia roszczeń zamawiającego nie należą do elementów przedmiotowo istotnych umowy o roboty budowlane, jednakże w judykaturze wyrażono trafne stanowisko, które skład orzekający w niniejszej sprawie podziela, że udzielenie zabezpieczenia należytego wykonania robót może nastąpić poprzez przyzwolenie zamawiającemu na niewypłacenie części wynagrodzenia (wyrok SN z dnia 19 stycznia 2011 r., V CSK 204/10, niepubl.). Ustalenie więc ad casu charakteru prawnego i kwalifikacji kwoty udzielonego w taki sposób zabezpieczenia uzależnione jest zatem od wykładni treści postanowień umowy i ustalenia rzeczywistej woli stron.
Uprawnienie stron umowy do zastrzegania określonych, w ramach swobody kontraktowej, sposobów zabezpieczeń nie może prowadzić do wyłączenia albo ograniczenia prawnej ochrony wynagrodzenia należnego podwykonawcom za wykonane przez nich roboty budowlane, a przewidzianej przepisami art. 647[1] § 5 i § 6 k.c.
Wyrok SN z dnia 5 listopada 2015 r., V CSK 124/15
Standard: 22376 (pełna treść orzeczenia)