Przyczynienie się poszkodowanego do powstania lub zwiększenia szkody

Zmniejszenie obowiązku naprawienia szkody na podstawie art. 362 k.c. może mieć miejsce tylko w razie pozytywnego ustalenia, że poszkodowany przyczynił się do powstania lub zwiększenia szkody.

Niewłaściwe zachowanie się poszkodowanego musi być adekwatną współprzyczyną, to znaczy, że skutek musi nastąpić w wyniku działania dwóch przyczyn, jednej pochodzącej od zobowiązanego, względnie nieustalonej osoby trzeciej oraz od poszkodowanego. Pomiędzy zachowaniem poszkodowanego a powstaniem szkody lub zwiększeniem się jej zakresu musi zachodzić adekwatny związek przyczynowy (por. uz. uchwały SN (7) z dnia 20 września 1975 r., III CZP 8/75, wyrok SN z dnia 7 grudnia 1964 r. , I CR 218/64).

Przyczynienie się do zwiększenia szkody występuje wtedy, gdy w momencie jej powstania rozmiary szkody byłyby mniejsze, gdyby nie zachowanie się poszkodowanego Ciężar dowodu okoliczności uzasadniających przypisanie poszkodowanemu przyczynienia się do powstania szkody lub jej zwiększenia oraz istnienie adekwatnego związku przyczynowego spoczywa na pozwanym. 

Wyrok SN z dnia 9 lutego 2024 r., II CSKP 1871/22

Standard: 81533 (pełna treść orzeczenia)

O tym, czy zachowanie poszkodowanego stanowiło współprzyczynę szkody odpowiadającą cechom normalnego związku przyczynowego, decyduje ocena konkretnych okoliczności sprawy, dokonana według kryteriów obiektywnych i uwzględniająca zasady doświadczenia, a w razie potrzeby także wiadomości specjalne.

Podstawę stwierdzenia przyczynienia poszkodowanego stanowi takie zachowanie, które może być uznane za jedno z ogniw w normalnym toku zdarzeń.

W art. 362 k.c. ustawodawca przewidział podstawę do odpowiedniego zmniejszenia odszkodowania, jeżeli poszkodowany przyczynił się do powstania lub zwiększenia szkody. Stwierdzenie, że taka sytuacja miała miejsce jest uzasadnione wtedy, gdy zachowanie się poszkodowanego pozostaje w związku ze zdarzeniem sprawczym, a przy tym można je ocenić jako obiektywnie nieprawidłowe, niezależnie od tego czy było zawinione przez poszkodowanego, czy nie. Zachowanie poszkodowanego pozostaje w związku przyczynowym ze szkodą lub wpływa na jej rozmiar jeżeli powstanie lub powiększenie szkody w układzie zdarzeń, w który zostaje włączone można postrzegać jako następstwo normalne, typowe, niebędące wynikiem wyjątkowego, nadzwyczajnego zbiegu okoliczności.

Wyrok SN z dnia 19 października 2023 r., II CSKP 1433/22

Standard: 88791 (pełna treść orzeczenia)