Oddalenie powództwa o ustanowienie rozdzielności majątkowe ze względu na zasady współżycia społecznego
Ustanowienie rozdzielności majątkowej przez sąd (art. 52 k.r.o.) Nadużycie prawa w sprawach rodzinnych
Żeby zobaczyć pełną treść należy się zalogować i wykupić dostęp.
Strony pozostają w rozłączeniu, nie prowadzą wspólnego zarządu majątkiem wspólnym. Dokonują samowolnych wypłat z kont bankowych, nie mogą dojść do porozumienia w przedmiocie najmu mieszkania. Z formalnoprawnego punktu widzenia są zatem spełnione przesłanki do ustanowienia rozdzielności majątkowej. Pożycie między małżonkami ustało, czego wystarczającym wyrazem są wzajemne powództwa o rozwód i będąca w toku sprawa o rozwód. Zdaniem sądu zachodzi jednak w niniejszej sprawie wypadek nadużycia prawa podmiotowego przez powoda, który od dłuższego czasu wszelkimi dostępnymi środkami prawnymi i poza prawnymi, chce zmusić żonę do wyrażenia zgody na rozdzielność majątkową. Realizując niniejszy cel, zaprzestał łożenia na utrzymanie rodziny, w tym także na małoletnie dzieci, przestał spłacać zobowiązania rodziny, w tym zaciągnięte kredyty na zakup dwóch mieszkań małżonków. Całością wspólnych spraw majątkowych rodziny zajmuje się pozwana, powód stosuje szantaż i dyktat materialny względem najbliższych członków rodziny dla realizacji swego celu. Zauważyć należy, że pojawił się on z chwilą podjęcia dochodowego zatrudnienia w firmie norweskiej, co spowodowało, że powód zaczął zarabiać znacznie więcej od swej żony. Istota wspólności majątkowej zasadza się w ochronie słabszego ekonomicznie małżonka.
Postępowanie powoda, nierozumiejącego istoty małżeńskiej wspólności majątkowej, szczególnie w sytuacji znacznej dysproporcji wynagrodzeń małżonków, nie może korzystać z ochrony prawnej. Przemawia za ty również okoliczność, że majątkiem wspólnym zarządza i go ochrania, strona sprzeciwiająca się uwzględnieniu żądania. Uwzględnienie powództwa zaprzepaszczało by cele wspólnoty majątkowej, pozbawiając rodzinę istotnego składnika majątku wspólnego – wysokich dochodów powoda. Naruszało by ogólne poczucie sprawiedliwości, gdyż prawo „stało by po stronie” szantażu materialnego, a nie małżonka działającego w interesie rodziny. Interes rodzina musi mieć zawsze przewagę nad interesem indywidualnym. Wynika to w istoty małżeństwa oraz konstytucyjnej ochrony rodziny.
Wobec powyższego na podstawie art. 5 k.c. oddalono powództwo o ustanowienie rozdzielności majątkowej i rozstrzygnięto w przedmiocie kosztów procesu zgodnie z obowiązującymi normami.
Wyrok SR w Olsztynie z dnia 24 października 2017 r., III RC 544/17
Standard: 9998
Oddalenie – na podstawie art. 5 k.c. – powództwa o ustanowienie rozdzielności majątkowej między małżonkami nie jest wyłączone.
Trafnie w orzecznictwie dopuszcza się wyjątkowo uwzględnienie, z jednej strony, winy małżonka - powoda, a z drugiej, takich wartości jako dobro rodziny oraz dobro pozwanego małżonka, w ramach oceny dochodzonego żądania z punktu widzenia zasad współżycia społecznego, do których odsyła art. 5 k.c. (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 8 maja 2003 r., II CKN 78/01). Tym bardziej należy dopuścić, w drodze wyjątku, w szczególnie uzasadnionych wypadkach, możliwość zastosowania przewidzianej w art. 5 k.c. konstrukcji nadużycia prawa w sprawach, w których wierzyciel jednego z małżonków dochodzi na podstawie art. 52 § 1a k.r.o. w procesie przeciwko obojgu małżonkom ustanowienia między nimi rozdzielności majątkowej. Argument, który powołują autorzy sprzeciwiający się stosowaniu art. 5 k.c. do oceny żądania ustanowienia rozdzielności majątkowej przez małżonka w procesie przeciwko współmałżonkowi, jest tu w ogóle nieaktualny. Uwzględnienie żądania przez wierzyciela ustanowienia rozdzielności majątkowej nie zostało uzależnione od „ważnych powodów”, o których mowa w art. 52 § 1 k.r.o.
Takie okoliczności, jak rodzaj działalności, w związku z którą powstały zobowiązania pozwanego i nieuczestniczenie w tej działalności pozwanej, prowadzenie przez nią domu, zajmowanie się dziećmi, udział w prowadzeniu gospodarstwa rolnego – które legły u podstaw zastosowania przez Sąd Okręgowy art. 5 k.c. – mogłyby mieć ewentualnie wpływ na zastosowanie tego przepisu w sprawie o ustanowienie rozdzielności majątkowej na żądanie małżonka w procesie przeciwko współmałżonkowi, natomiast w sprawie o ustanowienie rozdzielności majątkowej na żądanie wierzyciela małżonka w procesie przeciwko obojgu małżonkom są pozbawione doniosłości. Wierzyciel będący osobą fizyczną może też mieć rodzinę, podobnie jak mogą mieć rodziny pracownicy wierzyciela będącego osobą prawną zagrożoną upadłością wskutek nieotrzymywania zapłaty od dłużników – a stosunki w tych rodzinach mogą układać się podobnie jak u pozwanych. Dlaczego akurat sama tylko sytuacja rodzinna pozwanych miałaby mieć wpływ na zastosowanie art. 5 k.c. Choroba pozwanej mogłaby zaś rzutować na możliwość zastosowania art. 5 k.c. jedynie wtedy, gdyby uwzględnienie powództwa mogło mieć radykalnie niekorzystny wpływ na warunki jej egzystencji.
Nie można zapominać, że skutkiem uwzględnienia powództwa wierzyciela o ustanowienie rozdzielności majątkowej jest wyłącznie otwarcie się możliwości zaspokojenia należności wierzyciela z udziałów małżonka – dłużnika w przedmiotach należących do majątku wspólnego.
Wyrok SN z dnia 4 kwietnia 2014 r., II CSK 387/13
Standard: 15267 (pełna treść orzeczenia)