Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych

Fundusze socjalne

Wyświetl tylko: SNSR

W art. 11 ustawy z dnia 13 lipca 2006 r. o ochronie roszczeń pracowniczych w razie niewypłacalności pracodawcy (Dz.U. Nr 158, poz. 1121 z poźn. zm.), że w razie niewypłacalności pracodawcy są zaspokajane roszczenia pracowników, o których mowa w art. 10, a także byłych pracowników oraz uprawnionych do renty rodzinnej członków rodziny zmarłego pracownika lub zmarłego byłego pracownika. Pracownikiem w rozumieniu cytowanej ustawy jest osoba fizyczna, która, zgodnie z przepisami polskiego prawa, pozostaje z pracodawcą w stosunku pracy lub jest zatrudniona na podstawie umowy o pracę nakładczą albo wykonuje pracę na podstawie umowy agencyjnej lub umowy zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług, do której, zgodnie z ustawą z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (Dz.U. z 2014 r. poz. 121), stosuje się przepisy dotyczące zlecenia, albo wykonuje pracę zarobkową na podstawie innej niż stosunek pracy na rzecz pracodawcy będącego rolniczą spółdzielnią produkcyjną, spółdzielnią kółek rolniczych lub inną spółdzielnią zajmującą się produkcją rolną - jeżeli z tego tytułu podlega obowiązkowi ubezpieczeń emerytalnego i rentowych, z wyjątkiem małżonka pracodawcy, a także jego dzieci własnych, dzieci drugiego małżonka i dzieci przysposobionych, rodziców, macochy i ojczyma oraz osób przysposabiających, a także rodzeństwa, wnuków, dziadków, zięciów i synowych, bratowych, szwagierek i szwagrów oraz osób wykonujących pracę zarobkową w gospodarstwie domowym.

W razie niewypłacalności pracodawcy niezaspokojone roszczenia pracownicze podlegają zaspokojeniu ze środków Funduszu (art. 12 ust. 1 cytowanej ustawy). Zaspokojeniu ze środków Funduszu podlegają należności główne z tytułu m.in. wynagrodzenia za pracę (art. 12 ust. 2 pkt 1 cytowanej ustawy).

Wypłata świadczeń może nastąpić m.in. na postawie wniosku pracownika lub byłego pracownika (art. 16 ust. 1 cytowanej ustawy). Wniosek indywidualny składa się w formie pisemnej marszałkowi województwa właściwemu ze względu na siedzibę niewypłacalnego pracodawcy w dwóch jednobrzmiących egzemplarzach, i należy do niego dołączyć m.in. dowody potwierdzające uprawnienie do skorzystania przez wnioskodawcę ze świadczeń określonych w cytowanej ustawie (§ 6 ust. 1 i ust. 1 pkt 3 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 7 grudnia 2011 r. w sprawie wykazów, wniosków i wypłat świadczeń z Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych – Dz.U.2011.278.1635).

Z powyższego wynika, że podstawowymi przesłankami przysługiwania świadczeń z Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych jest stan niewypłacalności pracodawcy oraz fakt bycia pracownikiem w rozumieniu art. 10 cytowanej ustawy (a więc m.in. pozostawanie z pracodawcą w stosunku pracy, wykonywanie pracy na podstawie umowy o pracę nakładczą, umowy agencyjnej lub umowy zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług, do której stosuje się przepisy dotyczące zlecenia).

Wyrok SR dla Wrocławia-Śródmieścia z dnia 29 marca 2017 r., X P 340/16

Standard: 9973 (pełna treść orzeczenia)

Ustawa z dnia 29 grudnia 1993 r. o ochronie roszczeń pracowniczych w razie niewypłacalności pracodawcy reguluje zasady i zakres ochrony roszczeń pracowniczych w razie niemożności ich zaspokojenia z powodu niewypłacalności pracodawcy. Ochrona ta polega na zastępczym zaspakajaniu roszczeń pracowniczych ze środków utworzonego w tym celu Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych w sytuacji, w której roszczenia te nie zostały zaspokojone przez pracodawcę z powodu jego niewypłacalności. Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych jest państwowym funduszem celowym wyposażonym w osobowość prawną, a zasadnicze jego dochody stanowią składki płacone przez pracodawców (art. 12 ust. 2 i art. 13 ust. 1 pkt 1 ustawy).

W razie niewypłacalności pracodawcy, zaspokojeniu ze środków Funduszu podlegają niezaspokojone roszczenia pracownicze, których rodzaj został szczegółowo oznaczony w art. 6 ustawy; należą do nich należności główne z tytułu jednorazowego odszkodowania pieniężnego przysługującego na podstawie przepisów o świadczeniach z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych pracownikowi albo członkom rodziny zmarłego pracownika (ust. 2 pkt 1), wynagrodzenia za pracę (ust. 2 pkt 2), innych świadczeń przysługujących pracownikowi na podstawie powszechnie obowiązujących przepisów prawa pracy (ust. 2 pkt 3) oraz składki na ubezpieczenia społeczne (ust. 2 pkt 4). Wymienione należności podlegają przy tym zaspokojeniu do wysokości oznaczonej w ustawie. W celu ochrony uprawnionych do korzystania z Funduszu, na rzecz których opłacane są składki, ustawodawca wprowadził ograniczenia w dysponowaniu środkami tego Funduszu, zastrzegając, że mogą być one przeznaczone wyłącznie na finansowanie świadczeń, o których mowa w art. 6 ustawy, oraz na pokrycie kosztów obsługi Funduszu (art. 14 ust. 1 ustawy). Obowiązek dokonywania oznaczonych wypłat ze środków Funduszu jest uwarunkowany istnieniem wierzytelności pracownika (byłego pracownika lub członka rodziny zmarłego pracownika) wobec niewypłacalnego pracodawcy. Zgodnie z art. 10 ustawy, zaspokojenie tej wierzytelności przez Fundusz powoduje z mocy prawa przejście na Fundusz roszczenia wobec pracodawcy lub masy upadłości o zwrot wypłaconych świadczeń. Przy dochodzeniu zwrotu wypłaconych świadczeń roszczenia Funduszu korzystają z takiej samej ochrony prawnej, jaką odrębne przepisy przewidują dla należności za pracę (art. 10 ust. 2 ustawy). W uzasadnieniu postanowienia z dnia 20 kwietnia 1999 r., III CA 3/99 Sąd Najwyższy podkreślił, że roszczenia Funduszu o zwrot wypłaconych świadczeń korzystają z ochrony prawnej według standardu roszczeń o należności za pracę, wobec czego roszczeniom Funduszu przysługują uprzywilejowania procesowe przewidziane w art. 463 k.p.c., które zgodnie z art. 771 k.p.c. rozciągają się na postępowanie egzekucyjne.

Ochrona prawna roszczeń Funduszu, wynikająca z art. 10 ust. 2 ustawy, obejmuje zatem również zwolnienie Funduszu od ponoszenia wydatków w postępowaniu egzekucyjnym. Z kolei, w uzasadnieniu wyroku z dnia 5 lutego 2002 r., II CKN 895/99 (nie publ.) Sąd Najwyższy zauważył, że ustawa z dnia 29 grudnia 1993 r. ma na celu ochronę pracowników przed ryzykiem niewypłacalności pracodawcy, a także ochronę interesów pracodawcy na wypadek jego niewypłacalności. Środki Funduszu, pochodzące głównie ze składek pracodawców, mają służyć złagodzeniu skutków zdarzeń losowych, polegających w wypadku pracodawcy na niemożności zaspokojenia roszczeń pracowniczych wywołanych jego niewypłacalnością. Pracodawca może zatem oczekiwać, że w razie takich trudności jego zobowiązania zostaną w całości lub w części przejęte przez Fundusz.

Uchwała SN z dnia 10 kwietnia 2003 r., III CZP 23/03

Standard: 22511 (pełna treść orzeczenia)