Darowizna celowa - żądanie zwrotu darowizny, gdy jej cel nie został osiągnięty (świadczenie nienależne)
Umowa darowizny (art. 888 k.c.)
„Darowizna celowa” nie jest pojęciem prawnym, aczkolwiek występującym w praktyce obrotu i odpowiadającym przekazaniu środków pieniężnych pod tytułem darmym, z zastrzeżeniem oznaczonego ich przeznaczenia. Strony używały go w znaczeniu funkcjonalnym, identyfikując cel przysporzenia z planowanym wydatkiem. Zastrzeżenie takie może przybrać postać polecenia (art. 893 - 895 k.c.) lub warunku (art. 89 i nast. k.c.).
Dokonanie wyboru, która z tych konstrukcji, istotnie różniących się celem, treścią i skutkami prawnymi, będzie stanowić element umowy należy do stron. Polecenie polega na nałożeniu przez darczyńcę umownego obowiązku oznaczonego działania lub zaniechania obdarowanego, zawartego w treści umowy darowizny. Obdarowany musi wyrazić zgodę na jego włączenie do stosunku prawnego, najpóźniej po jej zawarciu. Polecenie sprzeczne z prawem lub zasadami współżycia społecznego jest nieważne, ale umowa darowizny pozostaje w mocy nadal chyba, że bez postanowienia dotkniętego nieważnością nie zostałaby dokonana (art. 58 § 3 k.c.).
Uchwała SN z dnia 15 lutego 2019 r., III CZP 85/18
Standard: 38306 (pełna treść orzeczenia)
Przesłanka kondykcji nie zostanie spełniona w sytuacji, gdy obdarowany korzysta z przedmiotu darowizny w inny sposób niż oczekiwany przez darczyńcę.
Kauzą umowy darowizny jest dokonanie nieodpłatnego przysporzenia. W konsekwencji należy stwierdzić, że darczyńca nie może powołać się na kondykcję w sytuacji, w której obdarowany wykorzystuje przedmiot darowizny w sposób niezgodny z jego oczekiwaniami, nawet jeśli oczekiwania te były obdarowanemu znane i przez niego akceptowane. W ten sposób doszłoby do zakwestionowania podstawowych uprawnień właścicielskich oraz dopuszczono, aby zostały ograniczone czyimiś oczekiwaniami czy nadziejami ( zob. szerzej w: Komentarz do art. 410 Kodeksu Cywilnego, red. M. Gutowski, Tom I, s. 1559, teza 5 do art. 410). Wprawdzie komentator dla zobrazowania swoich wniosków o niedopuszczalności kondykcji w sytuacji „celowych darowizn” posłużył się przykładem przeniesienia własności nieruchomości pod tytułem darmym, jednakże takie same zasady należy odnosić do darowizny „świadczenia w postaci robocizny”.
Wyrok SR w Kamiennej Górze z dnia 20 grudnia 2017r., I C 156/15
Standard: 16726 (pełna treść orzeczenia)
Standard: 9896