Blizny na twarzy o charakterze szpecącym (kwota odpowiednia)
Zadośćuczynienie i jego wysokość w razie rozstroju zdrowia na tle konkretnych stanów faktycznych
Łatwo można wyobrazić sobie sytuację, w której osoba poszkodowana doznała jedynie kilkuprocentowego uszczerbku na zdrowiu, a mimo to krzywda, której doznała jest ogromna, co w sposób oczywisty ma wpływ na określenie, jaka suma tytułem zadośćuczynienia pieniężnego jest odpowiednia. Nie jest też trudno wyobrazić sobie sytuację, w której procentowo wyrażony uszczerbek na zdrowiu jest znacznie większy, niż w poprzednim przykładzie, choćby kilkudziesięcioprocentowy, w jakiej bez wątpienia krzywda poszkodowanego będzie mniejsza, niż w pierwszej sytuacji. Nawet przy uszczerbku o takiej samej procentowo wyrażonej wartości krzywda może być znacząco odmienna, zależnie od pozostałych okoliczności sprawy.
Przykładowo, blizny na niewidocznych w życiu społecznym częściach ciała człowieka bądź na tych partiach ciała, których publiczne odsłanianie jest dopuszczalne kulturowo i obyczajowo, które - gdy znajdują się na odsłoniętych częściach ciała - odbierane są jako wywołujące większe cierpienia psychiczne, których rozmiar ponadto może być uzależniony od indywidualnej sytuacji danej osoby, zróżnicowanej ze względu na wiek, płeć, czy stan cywilny, co może się przecież wiązać choćby z poszukiwaniem partnera życiowego, na które wpływ może mieć oszpecenie.
Niezależnie od tych okoliczności, o jakich ostatnio wspomniano, wpływ na rozmiar cierpień psychicznych może mieć także poczucie wstydu wywołane wyglądem, niepozostające w związku przyczynowym z wiekiem i pozostałymi okolicznościami, które w tym kontekście zostały powołane w poprzednim zdaniu.
W innej też sytuacji może być osoba, która doznała tego rodzaju uszczerbku na zdrowiu, że choć jego procentowy wyraz jest niewielki, to jednak jej krzywda jest ogromna. W innej zaś będzie taka osoba, która doznała tego rodzaju uszczerbku na zdrowiu, że chociaż procentowo ma wartość znacznie większą, niż w sytuacji poprzedniej, to jednak krzywda przez nią doznana jest mniejsza, niż poszkodowanego w poprzedniej sytuacji. Chodzi np. o dolegliwości bólowe związane z uszkodzeniem ciała bądź rozstrojem zdrowia, których poziom nie musi być zależny od omawianego kryterium.
Wyrok SA w Katowicach z dnia 27 stycznia 2017 r., V ACa 399/16
Standard: 21442 (pełna treść orzeczenia)
Biegły podkreśla wprost, że występujące blizny, choć nie zaburzają funkcji skóry i mimiki twarzy, to mają charakter szpecący. Nie może budzić wątpliwości, iż taki charakter blizn, ich umiejscowienie w obrębie twarzy powódki, w sposób znaczący wpływa na dyskomfort jej funkcjonowania. Zwłaszcza dla kobiet wygląd fizyczny ma szczególne znaczenie w zakresie ich społecznego funkcjonowania, a jak wynika z całokształtu materiału dowodowego zgromadzonego w sprawie, obniżyła się samoocena skarżącej, zaburzone zostało poczucie jej własnej wartości, powódka periodycznie unikała kontaktów z innymi ludźmi z uwagi na komentarze dotyczące jej wyglądu zewnętrznego.
W chwili obecnej powódka funkcjonuje także ze świadomością, iż ewentualna poprawa tego stanu wizualnego jej twarzy jest mało prawdopodobna. Biegły chirurg w opinii podkreślał, iż stan zmian miejscowych związanych z oszpeceniem twarzy jest utrwalony, zaś sama próba korekcji plastycznych występujących u powódki blizn nie gwarantuje znacznej poprawy efektów kosmetycznych.
Krzywda powódki związana już z samą okolicznością trwałego charakteru blizn doznanych na skutek wypadku z. jest jeszcze dodatkowo potęgowana brakiem nadziei na polepszenie stanu wizualnego twarzy w przyszłości.
Ponadto na skalę krzywdy doznanej przez skarżącą wpływ miały takie okoliczności, jak konieczność kilkudniowej hospitalizacji powódki bezpośrednio po wypadku, cierpienia związane z poddaniem powódki kilkukrotnym zabiegom usuwania ciał obcych (odłamków szyby samochodowej) spod powłok skórnych twarzy, obawy powódki o powodzenie i skutek tych zabiegów, naruszających jej integralność cielesną i powodujących dodatkowe dolegliwości bólowe.
Sąd Okręgowy w Elblągu podziela argumentację apelacji, że zasądzone przez Sąd pierwszej instancji zadośćuczynienie w kwocie 10.000 zł, łącznie ustalone na 17.000 zł, nie spełnia podstawowej roli, jaką ustawodawca przypisał mu w treści art. 445 § 1 k.c. Pojęcie „sumy odpowiedniej”, użyte w art. 445 § 1 k.c., ma charakter niedookreślony, niemniej jednak w judykaturze wskazane są kryteria, którymi należy się kierować przy ustalaniu wysokości zadośćuczynienia. Zadośćuczynienie ma mieć przede wszystkim charakter kompensacyjny, wobec czego jego wysokość nie może stanowić zapłaty symbolicznej, lecz musi przedstawiać ekonomicznie odczuwalną wartość. Jednocześnie wysokość ta nie może być nadmierną w stosunku do doznanej krzywdy, ale musi być „odpowiednia” w tym znaczeniu, że powinna być - przy uwzględnieniu krzywdy poszkodowanego - utrzymana w rozsądnych granicach, odpowiadających aktualnym warunkom i przeciętnej stopie życiowej społeczeństwa (wyrok SN z 28.08.2001 r., III CKN 427/00).
Urazy związane z oszpeceniem, jakich powódka doznała w wyniku wypadku były i są nadal dla niej traumą, potęgowały cierpienie związane z pobytem w szpitalu, skutecznie ograniczyły powódkę w jej społecznym funkcjonowaniu. W ocenie Sądu odwoławczego adekwatnym zadośćuczynieniem kompensującym krzywdę powódki jest kwota 32.000 zł, w związku z czym wyrok Sądu pierwszej instancji w części oddalającej powództwo zmieniono na podstawie art. 386 § 1 k.p.c. poprzez zasądzenie dodatkowej kwoty 15.000 zł, uwzględniając okoliczność częściowego zaspokojenia żądań powódki przez pozwanego w toku postępowania likwidującego szkodę na skutek przyznania kwoty 7.000 zł zadośćuczynienia.
Wyrok SO w Elblągu z dnia 18 lutego 2015 r., I Ca 28/15
Standard: 9771 (pełna treść orzeczenia)
Trwałym następstwem wypadku są dla powódki także blizny i zniekształcenia w obrębie twarzoczaszki, widoczne mimo zabiegu rekonstrukcji kości twarzoczaszki i modelowania nosa. Twarzy nie przysłania się ubraniem, a jej oszpecenie zwraca uwagę otoczenia, co bez wątpienia jest, i przez całe życie będzie, źródłem ujemnych przeżyć dla powódki.
Wyrok SN z dnia 6 lipca 2012 r., V CSK 332/11
Standard: 68852 (pełna treść orzeczenia)