Przyczynianie się małżonków do powstania majątku wspólnego

Przesłanką zastosowania art. 43 § 2 zd. 1 k.r.o. są „ważne powody”, a nie nierówny stopień przyczynienia się każdego z małżonków do powstania majątku wspólnego.

Badanie stopnia przyczynienia się staje się aktualne dopiero w razie stwierdzenia, że zaistniały ważne powody w rozumieniu art. 43 § 2 k.r.o., i jest dokonywane z uwagi na dyspozycję wywodzonej z tego przepisu normy, w której nakazano uwzględnienie wspomnianego stopnia, jeśli in casu zachodzą podstawy do odstąpienia od reguły równych udziałów. To na tym etapie oceny rozważane są konkretnie aspekty pochodzenia majątku dorobkowego, w tym wypracowania go dzięki staraniom każdego z małżonków, z obligatoryjnym uwzględnieniem nakładu osobistej pracy przy wychowaniu dzieci i we wspólnym gospodarstwie domowym (art. 43 § 3 k.r.o.). Nie są natomiast uwzględniane inne czynniki, np. obecna sytuacja majątkowa (z reguły byłych już) współmałżonków.

Postanowienie SN z dnia 16 listopada 2023 r., II CSKP 1401/22

Standard: 74940 (pełna treść orzeczenia)

Zobacz glosy

Występują ważkie przyczyny natury majątkowej, gdy jeden małżonków nie przyczynia się stosownie do swoich sił i możliwości zarobkowych do powstania majątku i w tym zakresie można przypisać mu winę (por. postanowienie SN z dnia 26 listopada 1973 r., III CRN 227/73).

Zawinieniu odpowiada zarówno nie podejmowanie pracy zarobkowej, ryzykowne przedsięwzięcia gospodarcze, doprowadzenie do powstania zadłużeń i, na skutek ich ukrywania, znaczącego zwiększenia wydatków z majątku wspólnego związanych z postępowaniami egzekucyjnymi, wypowiadaniem kredytów bankowych jak i dopuszczenie się przestępstw przeciwko mieniu z winy umyślnej, skutkujących wielomiesięcznym pobytem w areszcie tymczasowym, przeprowadzeniem postępowania karnego, generujących znaczne koszty i uniemożliwiających osiąganie dochodów. Okoliczności te, także w szczególnym, nietypowym układzie stosunków rodzinnych i majątkowych małżonków, z których jeden zawodowo uprawia sport, prawidłowo zakwalifikowane zostały jako nieusprawiedliwiony nierówny stopień przyczynienia się do powstania majątku wspólnego.

Postanowienie SN z dnia 10 stycznia 2019 r., II CSK 337/18

Standard: 30380 (pełna treść orzeczenia)