Odpowiedzialność odszkodowawcza lokatora za zajmowanie lokalu bez tytułu prawnego

Odpowiedzialność odszkodowawcza osób zajmujących lokal bez tytułu prawnego jest oparta na zasadach określonych w art. 471 k.c. odpowiedzialność ex contractu za naruszenie obowiązku zwrotu lokalu po wygaśnięciu tytułu prawnego do korzystania z niego, zmodyfikowana postanowieniami dotyczącymi wysokości odpowiadającej wysokości czynszu i sposobu spełniania świadczenia co miesiąc. Oznacza to, że w art. 18 ust. 1 u.o.p.l. chodzi o osoby, które wcześniej dysponowały tytułem prawnym do zajmowania lokalu prawnego.

W ustawie nie wskazuje się, o jaki tytuł prawny chodzi, wobec czego przepis ten ma zastosowanie także do tych osób zajmujących lokal, które wcześniej legitymowały się prawnorodzinnym lub obligacyjnym tytułem do zajmowania lokalu, innym niż najem. Nie ma uzasadnionych podstaw do zwężenia zastosowania art. 18 ust. 1 u.o.p.l. do stron stosunku najmu (por. uz. uchwały SN z 21 października 2015 r., III CZP 70/15).

Wyrok SN z dnia 23 czerwca 2022 r., I NSNc 103/22

Standard: 61907 (pełna treść orzeczenia)

Art. 18 u.o.p.l., wyznacza ramy stosunku prawnego, który powstaje z mocy ustawy pomiędzy byłym wynajmującym oraz byłym lokatorem i osobami wywodzącymi od niego swój tytuł do korzystania z lokalu, a trwa do czasu wydania lokalu wynajmującemu. Przesłanką warunkującą powstanie tego stosunku jest wcześniejsze związanie jego stron umową, w której essentiala negoti wpisany był obowiązek zwrotu lokalu osobie, która go udostępniła najemcy. Z tego powodu charakteryzowany stosunek prawny można postrzegać jako konsekwencję niewykonania obowiązku wydania lokalu.

Stosunek prawny nawiązywany na podstawie ustawy między byłym wynajmującym i byłym najemcą oraz osobami wywodzącymi od najemcy prawa do korzystania z lokalu, trwający do czasu wykonania obowiązku opuszczenia lokalu i wydania go wynajmującemu, w doktrynie nazywany bywa quasi najmem albo najmem nieprawidłowym, natomiast w orzecznictwie kwalifikowany jest jako stosunek prawny wykazujący cechy zbliżone do umowy najmu (zob. uchwały SN z dnia 6 grudnia 2012 r., III CZP 72/12 i z dnia 7 grudnia 2007 r., III CZP 121/07).

Uchwała SN z dnia 8 listopada 2019 r., III CZP 28/19

Standard: 45276 (pełna treść orzeczenia)