Odpowiedzialność za szkodę wyrządzoną niezgodnym z prawem orzeczeniem (art. 417 [1] § 2 zd. 1 k.c.)

Bezprawie jurysdykcyjne (art. 417[1] § 2 k.p.c.)

Wyświetl tylko: SASNSOTK

Żeby zobaczyć pełną treść należy się zalogować i wykupić dostęp.

Działanie sądu jako organu państwa podjęte przy wykorzystaniu przysługującego mu imperium i polegające na wydaniu orzeczenia może rodzić zarówno odpowiedzialność za szkodę, jak i odpowiedzialność za naruszenie dóbr osobistych, w tym zdrowia i więzi rodzinnych wtedy, gdy jest bezprawne w rozumieniu art. 417[1] § 2 k.c.

Wyrok SN z dnia 28 maja 2021 r., III CSKP 6/21

Standard: 86082 (pełna treść orzeczenia)

Dla przypadków określonych w art. 417[1] k.c. znajdują zastosowanie przesłanki i zasady odpowiedzialności określone w art. 417 k.c. Z kolei przepis art. 417[1] § 2 k.c. odnosi się do sytuacji, gdy podstawą odpowiedzialności odszkodowawczej Skarbu Państwa powstałej w związku z wykonywaniem władzy publicznej są orzeczenia sądowe. W takim przypadku obok zdarzenia sprawczego w postaci orzeczenia sądowego, konieczne jest ustalenie przesłanek odpowiedzialności deliktowej w postaci szkody i związku przyczynowego, ujętych w art. 361-363 k.c. (por. wyrok TK z dnia 4 grudnia 2001 r., SK 18/00; wyrok TK z dnia 23 września 2003 r., K 20/02 oraz wyrok SN z dnia 7 listopada 2013 r., V CSK 519/12).

Unormowanie zawarte w art. 417[1].c. jako dodatkową przesłankę dochodzenia roszczeń odszkodowawczych wprowadza jednak obowiązek uprzedniego stwierdzenia niezgodności z prawem działania władz publicznych, stanowiąc w § 2, że jeżeli szkoda została wyrządzona przez wydanie prawomocnego orzeczenia lub ostatecznej decyzji, jej naprawienia można żądać po stwierdzeniu we właściwym postępowaniu ich niezgodności z prawem, chyba że przepisy odrębne stanowią inaczej.

Znaczenie art. 417[1] k.c. polega więc na wprowadzeniu pewnych ograniczeń dla poszkodowanych dokonaniem lub zaniechaniem dokonania czynności konwencjonalnej, w postaci wprowadzenia wymogu uprzedniego uzyskania w odrębnym postępowaniu prejudykatu, stwierdzającego niezgodność z prawem zachowania władzy publicznej (art. 417[1] § 1-3), przy jednoczesnym wąskim definiowaniu owej niezgodności.

Wyrok SA w Warszawie z dnia 26 października 2017 r., I ACa 1319/16

Standard: 16990 (pełna treść orzeczenia)

Zgodnie z art. 417[1] § 2 zd. 1 k.c., jeżeli szkoda została wyrządzona przez wydanie prawomocnego orzeczenia lub ostatecznej decyzji, jej naprawienia można żądać po stwierdzeniu we właściwym postępowaniu ich niezgodności z prawem, chyba że przepisy odrębne stanowią inaczej.

W judykaturze wskazuje się, że brak podstaw dla żądania odszkodowania w przypadku orzeczenia nieprawomocnego czy nieostatecznej decyzji, nawet wadliwych, które zostały następnie skorygowane przez instancję odwoławczą. Jak stwierdził Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 28 marca 2007 r. (II CSK 523/06), odmienna ocena godzi w zasadę instancyjności postępowania, ponadto może prowadzić do rozbieżnych rozstrzygnięć w toku instancji i w procesie odszkodowawczym. Jednak w wyroku z dnia 19 kwietnia 2006 r. (V CSK 176/05) Sąd Najwyższy wypowiedział też pogląd, że o odpowiedzialności Skarbu Państwa za wadliwą decyzję nieostateczną można mówić wyjątkowo, jedynie w przypadku gdy narusza ona prawo w sposób rażący.

Za orzeczenie niezgodne z prawem w judykaturze uznaje się orzeczenie niewątpliwie sprzeczne z zasadniczymi i niepodlegającymi różnej wykładni przepisami, z ogólnie przyjętymi standardami rozstrzygnięć albo wydane w wyniku szczególnie rażąco błędnej wykładni lub niewłaściwego zastosowania prawa, a więc stanowiące „oczywistą i rażącą obrazę prawa" (por. wyroki Sądu Najwyższego z dnia 7 lipca 2006 r., I CNP 33/06, OSNC 2007, nr 2, poz. 35, oraz z dnia 4 grudnia 2013 r., II BP 6/13), przy czym odstąpienie przez sąd od utrwalonej wykładni, jeżeli orzeczenie odpowiada standardom orzekania, nie oznacza jego niezgodności z prawem (por. wyrok SN z dnia 14 lutego 2007 r., II CNP 70/06).

W postanowieniu z dnia 26 kwietnia 2006 r. (V CNP 79/05) Sąd Najwyższy uznał, że wadliwość orzeczenia powinna być oczywista i nie wymagać głębszej analizy prawniczej.

Wyrok SO w Poznaniu z dnia 31 marca 2017 r., XVIII C 1139/16

Standard: 9479 (pełna treść orzeczenia)

Komentarz składa z 362 słów. Wykup dostęp.

Standard: 10229 (pełna treść orzeczenia)

Komentarz składa z 3084 słów. Wykup dostęp.

Standard: 2160 (pełna treść orzeczenia)

Komentarz składa z 119 słów. Wykup dostęp.

Standard: 26358 (pełna treść orzeczenia)

Komentarz składa z 236 słów. Wykup dostęp.

Standard: 49491 (pełna treść orzeczenia)

Komentarz składa z 2851 słów. Wykup dostęp.

Standard: 2161 (pełna treść orzeczenia)