Nieumyślne uszkodzenie ciała lub spowodowanie rozstroju zdrowia (art. 157 § 3 k.k.)
Średni i lekki uszczerbek na zdrowiu (art. 157 k.k.)
Odnośnie strony podmiotowej czynu z art. 157 § 3 k.k. wskazać trzeba, że nieumyślny skutek musi być następstwem zachowania, które narusza określone reguły ostrożności. Jednocześnie muszą być one dostosowane do charakteru i ludzkiej aktywności oraz zrelatywizowane do warunków w jakich zachowanie jest podejmowane. Reguły te mogą być skodyfikowane, tworząc system norm zamieszczonych w aktach prawnych lub wynikać z ze zbiorów obejmujących takie reguły. Mogą mieć także charakter zasad ostrożnego zachowania z dobrem prawnym, występując jako tzw. „reguły sztuki” danego zawodu, specjalności czy też określonego zajęcia. Wynikać mogą także z ogólnej obserwacji, doświadczenia życiowego oraz dostępnej dla każdego wiedzy o zależnościach między konkretnymi zachowaniami a ich skutkami.
W orzecznictwie oraz doktrynie przedstawia się różne stanowiska odnośnie tego jaki stopień musi być zachowany przy przestrzeganiu określonych reguł ostrożności. Nie ulega jednak wątpliwości, że musi być on co najmniej przeciętny.
Dla odpowiedzialności na podstawie art. 157§3 k.k. wymagane jest także, by zachodził związek między nieostrożnością zachowania sprawcy, a skutkiem w postaci uszczerbku na zdrowiu. Podstawą przypisania określonego skutku nie jest przy tym naruszenie jakiejkolwiek zasady ostrożności, ale tylko takiej, która w danej sytuacji miała zapewnić bezpieczeństwo określonemu dobru prawnemu (por.wyr. SN z 04.11.1998 r., V KKN 303/97 OSN(K) 1998, nr 11-12, poz. 50).
Stronę podmiotową tego przestępstwa charakteryzuje nieumyślność, a zatem sprawca nie chce, a nawet nie godzi się na spowodowanie obrażeń ciała, chociaż przewiduje taką możliwość lub może ją przewidzieć – art. 9 § 2 k.k. Uszczerbek na zdrowiu człowieka jest tu zatem niezamierzonym następstwem działania sprawcy. Cecha nieumyślności odnosi się wyłącznie do następstwa w postaci spowodowania uszczerbku na zdrowiu. Samo zachowanie sprawcy nie musi być nieumyślne.
W wyroku Sądu Najwyższego z dnia 1 grudnia 2000 r. stwierdzono, że nie ponosi odpowiedzialności karnej za dokonanie przestępstwa skutkowego osoba, której zachowanie nie stwarzało albo w sposób znaczący nie zwiększało niebezpieczeństwa dla dobra chronionego prawem (IV KKN 509/98, OSN(K) 2001, nr 5-6, poz. 45). A contrario osoba, której zachowanie naruszające reguły ostrożności w sposób znaczący zwiększyło niebezpieczeństwo skutku określonego w art. 157§3 k.k. może ponieść odpowiedzialność karną za popełnienie przestępstwa określonego w w/w przepisie.
Wyrok SO w Koninie z dnia 31 marca 2017r., II Ka 48/17
Standard: 9381 (pełna treść orzeczenia)
Użyte w art. 157 § 3 k.k. sformułowanie „działa”, wynikające z zastosowanej przez ustawodawcę techniki legislacyjnej, oznacza zarówno działanie, jak i zaniechanie.
Uznanie nieumyślnego naruszenia czynności narządu ciała jako czynu zabronionego, którego można dopuścić się przez zaniechanie wynika z analizy treści art. 157 § 3 k.k. Nie można czynić tego jednak w oderwaniu od brzmienia § 1 czy też § 2 wymienionego wyżej przepisu. Przedmiotem ochrony określonych tam występków jest, najogólniej mówiąc, zdrowie człowieka. Różnica dotyczy tylko strony podmiotowej omawianych występków.
Bezspornym pozostaje, że należące do strony przedmiotowej, znamię czynności sprawczej przestępstwa, o którym mowa w art. 157 § 1 i 2 k.k. określone wyrazem „powoduje” może być wypełnione zarówno przez działanie jak i przez zaniechanie. W art. 157 § 3 k.k. mówi się co prawda o sprawcy, który „działa” nieumyślnie ale z tego faktu nie można wyciągać wniosku, że wykluczone jest popełnienie tego przestępstwa przez „zaniechanie” nieumyślne. Przepis ten ma bowiem na uwadze nieumyślne „działanie” sprawcy czynu określonego w § 1 lub 2 art. 157 k.k., czyli że wyraz „działa” w tym wypadku oznacza to samo, co wyraz „powoduje”.
Konsekwencją tego musi być odczytanie treści § 3 art. 157 k.k. w następujący sposób: jeżeli sprawca powodując, a więc również przez zaniechanie, naruszenie czynności narządu ciała lub rozstrój zdrowia działa nieumyślnie podlega karze
Wyrok SN z dnia 18 lutego 2002 r., III KKN 280/99
Standard: 35284 (pełna treść orzeczenia)
Standard: 40557