Umorzenie egzekucji ze względu na jej przedmiot (art. 824 § 1 pkt 2 k.p.c.)

Wykreślenie z księgi wieczystej wpisu własności na rzecz dłużnika w następstwie wyroku uwzględniającego powództwo o uzgodnienie treści księgi wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym, nie skutkuje niedopuszczalnością uprzednio skierowanej do tej nieruchomości egzekucji ze względu na jej przedmiot (art. 824 § 1 pkt 2 k.p.c.).

Uchwała SN z dnia 27 listopada 2020 r., III CZP 83/19　

Standard: 46381 (pełna treść orzeczenia)

Zobacz glosy

Postępowanie egzekucyjne umarza się z urzędu między innymi, jeżeli egzekucja jest niedopuszczalna ze względu na jej przedmiot (art. 824 § 1 pkt 2 k.p.c.). Tym zakresem objęte są przypadki, gdy egzekucja została skierowana do przedmiotu albo prawa, które nie podlegają egzekucji na podstawie przepisów kodeksu postępowania cywilnego - np. art. 829-839, 1060 § 2, art. 1061 § 1, art. 1115 § 3 i 4 k.p.c. lub też, jeżeli sąd na podstawie art. 841 k.p.c. wyda prawomocne orzeczenie o zwolnieniu zajętego przedmiotu od egzekucji. Jako trzeci przypadek niedopuszczalności egzekucji sądowej ze względu na jej przedmiot wskazuje się art. 985 § 1 k.p.c., przewidujący umorzenie postępowania egzekucyjnego, jeżeli po drugiej licytacji żaden wierzyciel nie przejął nieruchomości.

Skoro przyczyną umorzenia postępowania egzekucyjnego może być skierowanie egzekucji do praw i rzeczy istniejących, ale wyłączonych z egzekucji w sposób i w zakresie określonym w ustawie, to tym bardziej przyczyną niedopuszczalności egzekucji jest brak przedmiotu egzekucji, czyli w rozpatrywanym wypadku, brak samodzielnego lokalu mogącego być przedmiotem odrębnej własności. 

Nabycie pierwotne i uprawomocnienie się postanowienia o przysądzeniu własności nie doprowadzi do sanowania ustanowienia odrębnej własności lokalu w przypadku niespełnienia przesłanki samodzielności. Należy zgodzić się z Sądem Okręgowym, że zaakceptowanie odmiennego stanowiska doprowadziłoby do sytuacji, w której organy państwowe dopuszczają do nabycia prawa do rzeczy, która jako odrębna nieruchomość nie istnieje. Podmiot nabywający w drodze licytacji prawo odrębnej własności lokalu musi mieć przekonanie, że skoro lokal taki był przedmiotem egzekucji, to kwestia jego bytu prawnego, jako odrębnej nieruchomości nie budzi żadnych wątpliwości.

Mając na względzie charakter przysądzenia własności a także ochronę nabywcy licytacyjnego należy opowiedzieć się przeciwko prowadzeniu egzekucji, jeżeli lokal pomimo jego prawnego wyodrębnienia i założenia księgi wieczystej nie może stanowić odrębnej nieruchomości, bo nie jest samodzielnym lokalem w rozumieniu art. 2 ust. 2 u.w.l., co zostało potwierdzone prawomocnym wyrokiem sądu stwierdzającym z tej właśnie przyczyny nieważność czynności prawnej mającej na celu ustanowienie odrębnej własności lokalu.

Uchwała SN z dnia 8 grudnia 2017 r., III CZP 71/17

Standard: 33914 (pełna treść orzeczenia)