Interes prawny w wytoczeniu powództwa w razie oświadczenia dłużnika o poddaniu się egzekucji

Brak interesu prawnego w wytoczeniu powództwa zachodzi jednak jedynie w zakresie, w jakim dłużnik poddał się egzekucji w akcie notarialnym. Tylko bowiem w tym zakresie wierzyciel może egzekwować swoje roszczenie w postępowaniu egzekucyjnym, po nadaniu aktowi notarialnemu klauzuli wykonalności. Jeżeli więc w akcie zawarto ograniczenia egzekucji np. do określonych przedmiotów czy praw majątkowych albo do określonej kwoty pieniężnej, wierzyciel ma interes w wytoczeniu powództwa o świadczenie, którego na podstawie aktu notarialnego nie może wyegzekwować.

W pierwszym przypadku, gdy egzekucja z rzeczy czy praw majątkowych w zakresie ograniczonym w akcie notarialnym okazała się bezskuteczna, w drugim wypadku, gdy kwota roszczenia przekracza kwotę, która może być egzekwowana na podstawie aktu notarialnego. Może być też tak, że mimo złożenia przez dłużnika oświadczenia o poddaniu się egzekucji w formie aktu notarialnego, wniosek o nadanie klauzuli wykonalności zostanie oddalony. W takim wypadku interes prawny w wytoczeniu i popieraniu powództwa odżyje i nie będzie podstaw do oddalenia powództwa tylko z tej przyczyny, że dłużnik poddał się egzekucji w akcie notarialnym. (o interesie prawnym w wytoczeniu powództwa w przypadku poddania się przez dłużnika egzekucji w akcie notarialnym.

Sąd Najwyższy w uzasadnieniu uchwały pełnego składu Izby Cywilnej z 17.12.1960 r., I CO 24/60 wyłożył sens takiego rozumowania. Wskazał, że wierzycielowi mogą służyć różne drogi do osiągniecia celu w postaci spełnienia przez dłużnika świadczenia. Prawo wyboru nie jest jednak wolne od ograniczeń. Sąd udziela obywatelom ochrony sądowej wówczas tylko, gdy po ich stronie zachodzi interes w jej uzyskaniu. Jeżeli więc przysługuje im więcej niż jedna droga poszukiwania takiej ochrony, to mogą one korzystać zasadniczo z tej tylko, która jest najprostsza i najprędzej prowadzi do celu. Do korzystania zaś i z dalszej drogi strona powinna wykazać szczególny interes. (…) Brak interesu w ochronie sądowej prowadzi do oddalenia powództwa, a nie do odrzucenia pozwu.

Wyrok SO w Poznaniu z dnia 6 kwietnia 2017 r., II Ca 1395/16

Standard: 9048 (pełna treść orzeczenia)