Pozbawienie człowieka zdolności płodzenia a techniki wspomaganego rozrodu

Ciężki uszczerbek na zdrowiu w postaci pozbawienia człowieka zdolności płodzenia ma miejsce wówczas, gdy wymienione dobro zostaje przez czyn sprawcy całkowicie odebrane. Ma miejsce trwała, nieodwracalna samoistnie, tzn. bez ingerencji medycznej, utrata funkcji narządów. Oceniając na gruncie prawa karnego określenie trwałości, należy stwierdzić, iż trwałe, nie jest to, co jest nieuleczalne, ale to, co nie ustępuje samoistnie i naturalnie.

Dostępne techniki medyczne np. sztuczna inseminacja zarodka metodą in-vitro lub techniki mikrochirurgiczne powodujące udrożnienie jajowodów będą, jak słusznie zauważył Sąd Rejonowy, przywróceniem utraconej uprzednio zdolności. Sąd odwoławczy podziela wyrażone w doktrynie stanowisko, iż na gruncie prawa karnego możliwość zmniejszenia ujemnych skutków dla pokrzywdzonego, np. poprzez działanie lekarskie, nie może wpływać na ocenę czynu i w praktyce depenalizować działania sprawcy. Istotne są bowiem pierwotne skutki czynu sprawcy, bez wpływu niezależnych od niego czynników zmieniających ostateczny rozmiar uszczerbku na zdrowiu (T. Jurek, Opiniowanie sądowo-lekarskie w przestępstwach przeciwko zdrowiu, Warszawa 2010, s. 34, 36). Zgodzić należy się również z Sądem meriti co do konieczności rozróżnienia pojęć „zdolność płodzenia” od „zdolności rozrodczych”. Utrata zdolności rozrodczych oznacza utratę totalnej zdolności posiadania potomstwa, bez możliwości jej przywrócenia czy zastąpienia za pomocą technik współczesnej medycyny. Natomiast pozbawienie zdolności płodzenia oznacza utratę naturalnych możliwości spłodzenia potomstwa i bez znaczenia dla odpowiedzialności karnej sprawcy pozostają możliwości medycyny w tym zakresie (op.cit., s. 35). Przedstawionej oceny nie zmieniają, jak słusznie podkreślane jest w doktrynie „osiągnięcia współczesnej medycyny, jak zapłodnienie pozaustrojowe, stymulacja hormonalna kobiety starszej, umożliwienie jej urodzenia „obcego” płodu. To wszystko nie ma związku z problematyką oceny następstw uszkodzeń ciała (…)” (A. Jakliński, Z. Marek, Medycyna sądowa dla prawników, Zakamycze 1999, s. 191).

Niewątpliwie na gruncie prawa karnego należy oceniać uszczerbek na zdrowiu spowodowany bezpośrednio czynem sprawcy i nie można uwzględniać działań niezależnych od tego czynu, które mogłyby wpływać na ostateczny stan zdrowia pokrzywdzonej, jak w niniejszej sprawie, medyczne metody wspomagania rozrodczości.

Wyrok SO w Poznaniu z dnia 6 listopada 2014r., IV Ka 452/14

Standard: 9012 (pełna treść orzeczenia)