Zawezwanie kolejne do próby ugodowej a przerwa biegu przedawnienia

Ponawiane (niekiedy wielokrotnie) wnioski o zawezwanie do próby ugodowej są często składane z widocznym brakiem zamiaru zawarcia ugody, a zdarza się nawet, że inicjujący to postępowanie wierzyciel nie stawia się na posiedzenie pojednawcze.

W postępowaniu rozpoznawczym istnieje miarodajna możliwość wyjaśnienia, w jakim celu złożono wniosek o zawezwanie do próby ugodowej. To bowiem w tym postępowaniu sąd ma instrumenty, aby ocenić, czy w świetle art. 123 § 1 pkt 1 k.c., w okolicznościach danej sprawy, zawezwanie do próby ugodowej spowodowało przerwanie biegu przedawnienia, czy też dochodzone roszczenie uległo przedawnieniu. Zasadą winno być przyjęcie, że złożenie wniosku o zawezwanie do próby ugodowej skutkuje przerwaniem biegu przedawnienia, jednak w okolicznościach konkretnej sprawy cel wniosku może zostać podważony. Wówczas oceny wymagać będą zewnętrzne (obiektywne) okoliczności złożenia tego wniosku.

To zaś, zdaniem Sądu Najwyższego, przeczy zasadności koncepcji, traktującej o stosowaniu – w stanie prawnym obowiązującym przed 30 czerwca 2022 r. – automatyzmu przy kwalifikowaniu zawezwania do próby ugodowej jako czynności, która wywołuje skutek z art. 123 § 1 pkt 1 k.c.

Uchwała SN z dnia 15 maja 2025 r., III CZP 22/24

Standard: 89204 (pełna treść orzeczenia)

Możliwość przerwy biegu przedawnienia przez kolejne zawezwanie do próby ugodowej wiąże się z oceną stanu faktycznego. To, że pierwsze zawezwanie do próby ugodowej przerywa bieg terminu przedawnienia nie przesądza w jakimkolwiek stopniu o wystąpieniu lub braku wystąpienia tożsamego skutku prawnego w odniesieniu do kolejnego zawezwania do próby ugodowej. Kolejne zawezwanie do próby ugodowej jest bowiem taką czynnością, która może wywołać skutek przewidziany w art. 123 § 1 pkt 1 k.c., ale jedynie wówczas, jeżeli w okolicznościach stanu faktycznego zaistnieje podstawa do oceny, że czynność tę przedsięwzięto bezpośrednio w celu wskazanym w tym przepisie.

Pgląd przywołany w wyroku Sądu Najwyższego z dnia 17 czerwca 2021 r. II CSKP 104/21 uznać należy za odosobniony. W uzasadnieniu powyższego wyroku nie zanegowano przy tym poglądu, że zawezwanie do próby ugodowej może być uznane za nadużycie prawa procesowego.

Postanowienie SN z dnia 30 września 2022 r., I CSK 2552/22

Standard: 89216 (pełna treść orzeczenia)