Zawezwanie do próby ugodowej a przerwa terminu przedawnienia

Wadliwe (nieskuteczne) doręczenie wniosku dłużnikowi lub wadliwe przeprowadzenie posiedzenia pojednawczego, mimo istnienia przyczyn do jego odroczenia (art. 156 k.p.c.), nie może rzutować na skutki wywołane przez złożenie wniosku.

Następcze zarządzenie przewodniczącego lub postanowienie sądu może skutkować anulowaniem skutków złożenia wniosku. Możliwe jest zatem, że dojdzie do upadku przerwania przedawnienia ze skutkiem ex tunc.

Skutek przerwania biegu przedawnienia, przewidziany w art. 123 § 1 pkt 1 k.c., następuje z mocy prawa (ex lege), w następstwie dokonania przez wierzyciela określonej czynności procesowej - złożenia do sądu wniosku o zawezwanie do próby ugodowej (art. 185 k.p.c.).

Powyższy skutek nie jest uzależniony od kolejnych czynności dokonywanych w toku postępowania zainicjowanego tym wnioskiem, w tym doręczenia wniosku przeciwnikowi, wyznaczenia posiedzenia pojednawczego, ani od jego przebiegu. Oczywiste jest bowiem, że wierzyciel ma ograniczony wpływ na dalsze losy wniosku, a więc na to, kiedy i w jaki sposób nastąpi jego doręczenie dłużnikowi, a także czy i kiedy zostanie wyznaczone posiedzenie pojednawcze. Stąd też wadliwe (nieskuteczne) doręczenie wniosku dłużnikowi lub wadliwe przeprowadzenie posiedzenia pojednawczego, mimo istnienia przyczyn do jego odroczenia (art. 156 k.p.c.), nie może rzutować na skutki wywołane przez złożenie wniosku. Nie oznacza to, że czynności podejmowane w toku postępowania pojednawczego w odniesieniu do wniosku o zawezwanie do próby ugodowej nie mają żadnego znaczenia. Następcze zarządzenie przewodniczącego lub postanowienie sądu może skutkować anulowaniem skutków złożenia wniosku. Możliwe jest zatem, że dojdzie do upadku przerwania przedawnienia ze skutkiem ex tunc. Z tej perspektywy istotne pozostaje to, czy wniosek o zawezwanie do próby ugodowej został wniesiony skutecznie w tym sensie, że nie nastąpił zwrot wniosku, jego odrzucenie lub umorzenie postępowania pojednawczego (zob. wyrok SN z 17 czerwca 2021 r., II CSKP 104/21).

Jeżeli wniosek o zawezwanie do próby ugodowej jest dotknięty brakami formalnymi, które nie zostaną usunięte mimo wezwania, przewodniczący zarządzi zwrot tego wniosku (art. 130 § 1 zd. 1 k.p.c. w zw. z art. 185 § 1[1] zd. 2 k.p.c.). Zgodnie z art. 130 § 2 k.p.c. pismo procesowe zwrócone nie wywołuje skutków, jakie ustawa wiąże z wniesieniem tego pisma do sądu. Dotyczy to także skutku przewidzianego w art. 123 § 1 pkt 1 k.c. W przypadku, gdy braki formalne wniosku uniemożliwiające nadanie mu biegu zostaną dostrzeżone już po nadaniu temu pismu biegu, tj. po zarządzeniu doręczenia odpisu przeciwnikowi lub wyznaczeniu terminu posiedzenia, koniecznie będzie zawieszenie postępowania na  podstawie  art. 177 § 1 pkt 6 k.p.c., jeżeli braki te nie zostaną usunięte w wyznaczonym terminie. Może to następnie spowodować umorzenie postępowania pojednawczego na podstawie art. 182 § 1 pkt 1 k.p.c., co skutkuje pozbawieniem wniosku inicjującego to postępowanie wszelkich skutków (art. 182 § 2 k.p.c.). To samo dotyczy umorzenia postępowania na podstawie art. 355 k.p.c. np. z uwagi na cofnięcie wniosku o zawezwanie do próby ugodowej (por. art. 203 §  2 k.p.c.). Nie można też wykluczyć, że sąd prowadzący postępowanie pojednawcze oceni, że wystąpienie z takim wnioskiem stanowi przejaw nadużycia prawa procesowego (czynności sprzecznej z dobrymi obyczajami), a w konsekwencji wniosek odrzuci (art. 41 k.p.c.). W takiej sytuacji wniosek o zawezwanie do próby ugodowej też nie wywołuje żadnych skutków prawnych (wyroki SN: z 27 lipca 2018 r., V CSK 384/17; z 11 kwietnia 2019 r., III CSK 122/17; z 12 marca 2020 r., IV CSK 582/18).

Wyrok SN z dnia 26 listopada 2021 r., II CSKP 96/21

Standard: 69137 (pełna treść orzeczenia)

Zawezwanie do próby ugodowej prowadzi do przerwy biegu przedawnienia, o ile w treści wniosku w sposób jednoznaczny określono przedmiot żądania i jego wysokość (por. wyroki SN z dnia 3 czerwca 1964 r., II CR 675/63, z dnia 15 listopada 2012 r., V CSK 515/11).

Wyrok SN z dnia 15 października 2021 r., II CSKP 213/21

Standard: 72446 (pełna treść orzeczenia)