Brak protokołu powypadkowego lub karty wypadku

W myśl art. 22 ust. 1 pkt 1 art. 3 ustawy z dnia 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (t. j. Dz. U. z 2015 r., poz. 1242), ZUS zakład odmawia przyznania świadczeń z ubezpieczenia wypadkowego w przypadku nieprzedstawienia protokołu powypadkowego lub karty wypadku.

Niesporne jest w sprawie, że protokół ustalenia okoliczności i przyczyn powyższego wypadku przy pracy R. W. nigdy nie został sporządzony. Spowodowane to było postawą jego pracodawcy, który po powrocie pracownika do pracy po długotrwałym leczeniu rozwiązał z nim umowę o pracę, po czym wyjechał za granicę i jego obecne miejsce pobytu nie jest znane. Nie oznacza to jednak, że w tego rodzaju sytuacji pracownik pozbawiony jest prawa do świadczenia z ubezpieczenia wypadkowego tylko z tego powodu, że pracodawca takiego protokołu nie sporządził, a na ubezpieczonym ciąży obowiązek przedstawienia protokołu powypadkowego lub karty wypadku, co wynika z art. 22 ust. 1 pkt 1 ustawy wypadkowej.

W uchwale z dnia 11 lutego 2014 r. Sąd Najwyższy wskazał, że w postępowaniu prowadzonym na skutek odwołania od decyzji organu rentowego odmawiającej przyznania prawa do jednorazowego odszkodowania z tytułu wypadku przy pracy z powodu nieprzedstawienia przez ubezpieczonego protokołu powypadkowego sąd ubezpieczeń społecznych jest uprawniony do dokonywania oceny, czy dane zdarzenie było wypadkiem przy pracy. Warto nadmienić, że w uzasadnieniu powyższego orzeczenia Sąd Najwyższy wskazał jednocześnie, powołując się na dotychczasową, utrwaloną już linię orzeczniczą, że w postępowaniach w sprawach o świadczenia z ubezpieczenia wypadkowego pracodawca nie ma statusu zainteresowanego, ponieważ rozstrzygnięcia wydawane w tych sprawach nie stwarzają po stronie pracodawcy żadnych praw ani obowiązków (sygn. akt I UZP 4/13, M. P. Pr. 2014/6/323-328).

Powyższe stanowisko co do wymogu przedstawienia protokołu ustalenia przyczyn i okoliczności wypadku przy pracy zajmują również przedstawiciele doktryny prawa ubezpieczeń społecznych. Zgodnie z tymi poglądami brak protokołu powypadkowego nie uniemożliwia ustalenia przez sąd ubezpieczeń społecznych, że doszło do wypadku przy pracy (M. Raczkowski, [w:] red. M. Gersdorf, B. Gudowska, Społeczne ubezpieczenie wypadkowe i chorobowe. Komentarz, Warszawa 2012, s. 357, nb. 5 i 14).

Dodać należy, że zgodnie z rozporządzeniem Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 18 grudnia 2002 r. w sprawie szczegółowych zasad orzekania o stałym lub długotrwałym uszczerbku na zdrowiu, trybu postępowania przy ustalaniu tego uszczerbku oraz postępowania o wypłatę jednorazowego odszkodowania (t. j. Dz. U. z 2013 r., poz. 954), w przypadku ubiegania się o jednorazowe odszkodowanie protokół powypadkowy stanowi pierwszy dokument konieczny do wystąpienia z wnioskiem o to świadczenie (§ 1 i § 2 pkt 1). Jednocześnie jednak ten sam przepis stanowi, że wniosek taki może być oparty również na prawomocnym wyroku sądu pracy (§ 2 pkt 2).

Wyro SR w Siedlcach z dnia 19 kwietnia 2017 r. IV U 329/16

Standard: 8816 (pełna treść orzeczenia)