Pełnomocnictwo do udziału w przetargu (art. 977 k.p.c.)
Licytacja (art 972 - 986 k.p.c.) Krąg osób, które mogą być pełnomocnikami (art. 87 k.p.c.)
Stosownie do art. 991. § 1 kpc sąd odmówi przybicia z powodu naruszenia przepisów postępowania w toku licytacji, jeżeli uchybienia te mogły mieć istotny wpływ na wynik przetargu. Wobec powyższego ocenie podlega prawidłowość umocowania pełnomocnika osób, które na licytacji nieruchomości zaoferowały najwyższą cenę.
Każdy pełnomocnik procesowy z art. 977 KPC jest zarazem pełnomocnikiem z zakresu prawa cywilnego. Do oceny skuteczności czynności procesowych pełnomocnika ustanowionego zgodnie z komentowanym przepisem, należy stosować przepisy prawa cywilnego, w tym w szczególności art. 95, 98, 105 KC (por. orz. SN z dnia 29 maja 1962 r., 1 CR 566/62).
Z uwagi na to, że nabycie nieruchomości jest czynnością przekraczającą zakres zwykłego zarządu, należy w treści pełnomocnictwa określić nieruchomość, która ma być nabyta na licytacji oraz wysokość ceny, za jaką może być nabyta.
Pełnomocnictwo z art. 977 kpc jest pełnomocnictwem procesowym rodzajowym, gdyż udzielone jest dla udziału pełnomocnika w przetargu w celu nabycia w postępowaniu egzekucyjnym dla mocodawcy nieruchomości. Z uwagi na materialnoprawny charakter pełnomocnictwa z art. 977 KPC należy przyjąć, że do uczestnictwa w przetargu nieruchomości w przebiegu egzekucji nie upoważnia udzielone w sprawie pełnomocnictwo procesowe.
Osoba upoważniona musi przedstawić pełnomocnictwo szczególne do dokonania określonej czynności (art. 88), a zatem również wskazujące konkretny przetarg, w którym ma wziąć udział.
Z punktu widzenia prawa materialnego umocowanie to jest pełnomocnictwem do poszczególnych czynności, a zatem w jego treści powinna zostać wskazana czynność, do podjęcia której pełnomocnik został umocowany, a mianowicie udział w konkretnie oznaczonym przetargu. Na jego podstawie pełnomocnik może złożyć skuteczne oświadczenie woli w przedmiocie nabycia własności nieruchomości (art. 98 i n. k.c.). Pełnomocnictwo to nie ma charakteru procesowego, ale stanowi pełnomocnictwo do poszczególnych czynności. W konsekwencji nie mają do niego zastosowania ograniczenia podmiotowe art. 87 i nast. KPC, a ponadto w treści pełnomocnictwa musi wyraźnie zostać określona czynność, do której stanowi umocowanie (tzn. udział w konkretnym przetargu.
Pełnomocnictwo do udziału w przetargu, stanowiąc pełnomocnictwo o charakterze materialnoprawnym, jest jednocześnie pełnomocnictwem do danej czynności procesowej (art. 88 k.p.c.), dlatego z jego treści musi wprost wynikać upoważnienie do reprezentacji licytanta w takiej właśnie czynności.
Wymóg pełnomocnictwa z art. 977 k.p.c. jako pełnomocnictwa szczególnego , jest spełniony, jeżeli zakres umocowania obejmuje wskazanie konkretnej nieruchomości oznaczonej co do tożsamości oraz tryb jej nabycia w drodze przetargu.
Sąd Okręgowy aprobuje przedstawioną wyżej wykładnię i prezentuje pogląd, że pełnomocnictwo do udziału w przetargu jest pełnomocnictwem do danej czynności procesowej, z jego treści musi wprost wynikać upoważnienie do reprezentacji licytanta w takiej właśnie, konkretnej czynności. Nie jest zatem dopuszczalne, aby pełnomocnictwo do udziału w przetargu i nabycia nieruchomości miało jedynie ogólnie sformułowane umocowanie do nabywania jakichkolwiek nieruchomości, w trybie jakiegokolwiek przetargu.
Jak orzekł Sąd Najwyższy w postanowieniu z dnia 03 lutego 2012 r. (I CZ 147/11), ustawodawca nie przewidział wymagań formalnych, jakim powinno czynić zadość określenie sprawy w treści pełnomocnictwa. Może ono polegać na oznaczeniu stron i przedmiotu postępowania, na wskazaniu sygnatury akt, jak też na jakimkolwiek innym oznaczeniu, które pozwala na identyfikację sprawy w jej technicznoprocesowym znaczeniu.
Postanowienie SO w Zamościu z dnia 6 listopada 2015 r., I Cz 496/15
Standard: 8496 (pełna treść orzeczenia)
Pełnomocnictwo do udziału w przetargu (art. 977 k.p.c.) może być udzielone podmiotom niewymienionym w art. 87 k.p.c.
Przepisy o pełnomocnikach procesowych, a w szczególności ograniczenia podmiotowe zawarte w art. 87 k.p.c., wprowadzone jako namiastka przymusu adwokackiego, dotyczą zastępowania stron – i podejmowania czynności procesowych w ich imieniu – przed sądem. W związku z tym mają one odpowiednie zastosowanie w postępowaniu egzekucyjnym (art. 13 § 2 k.p.c.) tylko wtedy, gdy w grę wchodzi działanie przed sądem jako organem egzekucyjnym lub sprawującym nadzór nad egzekucją, w tym nadzór instancyjny. Oznacza to, że pełnomocnikiem strony – oraz innej osoby (np. art. 761 k.p.c.) – w postępowaniu przed komornikiem może być każda osoba zdolna do czynności prawnych.
Przekonujący jest także pogląd, że pełnomocnictwo unormowane w art. 977 k.p.c. ma charakter mieszany; spełnia rolę pełnomocnictwa o charakterze materialnoprawnym, upoważniającego do podejmowania czynności w ramach przetargu zmierzającego do nabycia własności rzeczy, a także – w pewnym zakresie – pełnomocnictwa procesowego do dokonania niektórych czynności procesowych w postępowaniu egzekucyjnym, tj. do wzięcia udziału w licytacji stanowiącej etap egzekucji z nieruchomości.
Poczynione uwagi jednoznacznie prowadzą do wniosku, że art. 977 k.p.c., niezawierający jakichkolwiek ograniczeń podmiotowych, upoważnia do udzielenia pełnomocnictwa także tym osobom (podmiotom) mającym zdolność do czynności prawnych, które nie zostały wymienione w art. 87 k.p.c. Niezależnie od tego, nie istnieją żadne celowościowe lub inne pozanormatywne argumenty przemawiające za tym, aby czynności podejmowane w imieniu licytanta przed komornikiem miały być zastrzeżone wyłącznie dla osób (podmiotów), które mogą pełnić funkcję pełnomocnika procesowego działającego przed sądem (art. 86 k.p.c.).
Uchwała SN z dnia 23 lipca 2008 r., III CZP 56/08
Standard: 39120 (pełna treść orzeczenia)