Służebność przesyłu na pasie drogowym drogi publicznej

Zgodnie z ugruntowanym już poglądem orzecznictwa i piśmiennictwa drogi publiczne są wyłączone z obrotu prawnego, stanowiąc rzeczy publiczne extra commercium i będąc przedmiotem własności mogą należeć tylko do podmiotów własności publicznej. Według uzasadnienia uchwały Sądu Najwyższego z dnia 13 października 2006 r., III CZP 72/06 (OSNC 2007, Nr 6, poz. 85) drogi publiczne są wyłączone z obrotu w sensie ekonomicznym i prawnym, co oznacza, że wprawdzie państwo lub gmina są właścicielami, ale prawem tym nie mogą rozporządzać na rzecz innych podmiotów ani przez przeniesienie własności, ani przez ustanowienie użytkowania wieczystego (zob. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 24 czerwca 2010 r., IV CSK 40/10, OSNC 2011, Nr 2, poz. 17).

Skoro tak, to gmina, nie może rozporządzać własnością drogi publicznej również w taki sposób, aby na niej ustanawiać ograniczone prawa rzeczowe, do których należy służebność przesyłu. Wnioskodawca z kolei jako przedsiębiorstwo przesyłowe nie ma roszczenia o ustanowienie takiego prawa. Nie ma w tym również interesu prawnego, jeśli może korzystać z nieruchomości w celu utrzymywania na niej swoich urządzeń przesyłowych w takim samym zakresie, jaki dawałaby mu ta służebność. Z tego wynika, że pas drogowy drogi publicznej (art. 2a ust. 2 w związku z art. 4 pkt 1 i art. 38 ust. 1u.d.p.) nie może być oddany przedsiębiorcy przesyłowemu do korzystania przez ustanowienie ograniczonego prawa rzeczowego - służebności przesyłu (art. 305[1] k.c.).

Postanowienie SN z dnia 27 kwietnia 2017 r., II CSK 412/16

Standard: 19140 (pełna treść orzeczenia)